چین و آمریکا تولید می کنند و ما مصرف می کنیم
- توضیحات
- منتشر شده در چهارشنبه, 03 آذر 1395 09:11
- نوشته شده توسط فرشته اکبری
حجم صادرات چین ٢٨ و آمریکا ٢١برابر ایران است. این درحالی است که روسیه ٨برابر، کانادا ٧برابر و سنگاپور ٦برابر ایران کالا به جهان صادر می‌کنند البته این در شرایطی است که از جمعیت این کشورها و مقایسه آن با ایران صرف‌نظر کنیم. مقایسه میزان صادرات ایران با کشورهای همسایه نیز نشان می‌دهد که ترکیه، عربستان و امارات حدود ٢,٥برابر ایران صادرات کالا به بازارهای جهانی دارند.
به گزارش "همدان نیوز"، این موضوع درحالی رخ می‌دهد که بخواهیم مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی ایران را درنظر بگیریم و اگر بخواهیم تنها به صادرات غیرنفتی بسنده کنیم، به رقم‌های بسیار کوچکتری درباره صادرات ایران می‌رسیم.
براساس گزارش‌های بانک مرکزی میزان صادرات کالاهای غیرنفتی ایران همواره کمتر از صادرات نفت بوده و در ١٠سال گذشته ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی تنها به حدود یک‌سوم نفت رسیده است. البته این موضوع درحالی رخ می‌دهد که بخواهیم از سقوط کم‌سابقه قیمت نفت در سال‌های اخیر چشم‌پوشی کنیم. مجموع این آمارها نشان می‌دهد که ایران بیشتر از آن‌که به‌عنوان یک کشور تولیدکننده مطرح باشد، به‌عنوان یک کشور مصرف‌کننده مطرح است. این درحالی است که درآمد نفت به‌عنوان بزرگترین پشتوانه مالی ما ایرانی‌ها در سال‌های گذشته به جای آن‌که صرف توسعه زیرساخت‌های اقتصادی شود، برای واردات کالا صرف شده است و حالا با وجود آن‌که بازار جهانی نفت یکی از بدترین شرایط خود را پشت سر می‌گذارد، هنوز این موضوع برای ما به مرحله هشدار نرسیده و وضع صادرات غیرنفتی کشور در ٤سال گذشته تقریبا بدون تغییر بوده است. با این حال بند یک برنامه اقتصاد مقاومتی به توسعه صادرات غیرنفتی تأکید کرده و اجرای این بند را برعهده سازمان توسعه تجارت کشور گذاشته است. با این وجود حمایت از صادرات غیرنفتی تاکنون از شعارها فراتر نرفته است و به گفته افخمی‌راد رئیس سازمان توسعه تجارت حتی مشوق‌های صادراتی صادرکنندگان نمونه کشور چند سالی است که معوق مانده است.
رشد ٥/٢ برابری صادرات غیرنفتی در یک دهه
ارزش صادرات غیرنفتی ایران در یک‌دهه گذشته به حدود ٢,٥برابر رسیده است اما این رقم هرگز نمی‌تواند توجیه‌کننده وضع نه‌چندان مطلوب ایران در صادرات و بازارهای جهانی باشد. براساس گزارش گمرک، ایران در سال ٩٥ معادل ٤٢میلیارد دلار کالای غیرنفتی به سایر کشورها صادر کرده است. این درحالی است که رقم صادرات کالاهای غیرنفتی ایران در سال ٨٥ معادل ١٦میلیارد دلار بوده است. به این ترتیب ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی کشور در یک‌دهه گذشته حدود ٢.٥برابر رشد داشته است.
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که ارزش صادرات نفت در یک‌دهه گذشته به شدت کاهش داشته است. بنا به گزارش بانک مرکزی درآمد صادرات نفت کشور در سال ٨٥ معادل ٦٢میلیارد دلار بوده که این رقم در سال ٩٤ به حدود ٢٥میلیارد دلار رسیده است. به این ترتیب درآمد نفت کشور در یک‌دهه گذشته حدود ٦٠درصد کاهش داشته است.
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که با احتساب درآمد ١١٨میلیارد دلاری نفت در سال ٩٠ می‌توان گفت، درآمد نفت کشور درطول چهار‌سال حدود ٨٠درصد کاهش داشته است.
و البته درطول یک‌دهه گذشته تنها در دو‌سال ٩٣ و ٩٤ درآمد ایران از محل صادرات کالاهای غیرنفتی بیشتر از درآمد نفت بوده که این موضوع به دلیل سقوط کم‌سابقه قیمت نفت در بازارهای جهانی رخ داده است. به جز این در سال‌های گذشته، کالاهای غیرنفتی همواره پشت سر نفت حرکت کرده‌اند و درآمد ایران از کالاهای غیرنفتی کمتر از نفت بوده است. به‌گونه‌ای که درآمد نفت در سال ٩٠ و قبل از آن حداقل ٣برابر درآمد کشور از محل صادرات کالاهای غیرنفتی بوده است.
ایران در صادرات از همسایگان خود عقب ماند
مقایسه درآمد صادراتی ایران با سایر کشورهای جهان نشان می‌دهد که کشور ما درطول سال‌های گذشته بیشتر از آن‌که تولیدکننده باشد، مصرف‌کننده بوده است. در سال ٩٤ درآمد صادراتی ایران با احتساب کالاهای غیرنفتی و نفتی حدود ٦٦میلیارد دلار بوده است. برای این‌که درباره وضع صادرات ایران نسبت به سایر کشورها به یک دیدگاه کلی دست پیدا کنیم، ارزش صادرات ایران را با سایر کشورها مقایسه می‌کنیم. براین اساس درآمد صادراتی ترکیه سالانه حدود ١٥٣میلیارد دلار است. این درحالی است که ترکیه منابع بسیار محدود نفتی دارد و عمده درآمد صادرات خود را از کالاهای غیرنفتی به دست می‌آورد. بنابراین اگر بخواهیم درآمد ٤٠میلیارد دلاری ایران از صادرات غیرنفتی را با درآمد ترکیه مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم اگر ایران هم از نظر منابع نفتی وضعیتی مشابه ترکیه داشت، حجم صادرات ترکیه حدود ٤برابر ایران بود.
درآمد سالانه عربستان از صادرات معادل ٣٥٠میلیارد دلار و امارات متحده عربی معادل ٢٥٢میلیارد دلار است. با این حساب ایران درصادرات حتی از همتایان نفتی خود نیز عقب است.
با این حساب این کشورها بیشتر از ٢,٥برابر ایران درآمدهای صادراتی دارند؛ درحالی که جمعیت آنها نسبت به ایران بسیار پایین‌تر است. عربستان حدود ٣٠میلیون نفر و امارات تنها حدود ٨میلیون نفر جمعیت دارند.
چین بزرگترین صادرکننده جهان
براساس گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، بیشترین درآمد صادراتی جهان به غول اقتصادی شرق یعنی چین تعلق دارد. این کشور با حدود هزارو٩٠٠میلیارد دلار صادرات بزرگترین صادرکننده جهان شناخته می‌شود. پس از چین، آمریکا با هزارو٤٠٠میلیارد دلار رتبه دوم صادرات جهان را به خود اختصاص می‌دهد. آلمان، ژاپن و فرانسه نیز پس از آمریکا در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند و کره‌جنوبی با ٥٥٦میلیارد دلار ششمین صادرکننده بزرگ جهان است. این درحالی است که رقم صادرات روسیه، کانادا و سنگاپور نیز به ترتیب ٥٢٠میلیارد دلار، ٤٦٢میلیارد دلار و ٤١٤میلیارد دلار است.
مقایسه میزان صادرات ایران با غول‌های جهانی نشان می‌دهد چین ٢٨برابر، آمریکا ٢١برابر، روسیه حدود ٨برابر، کانادا ٧برابر و سنگاپور ٦برابر ایران صادرات دارد.
این مقایسه درشرایطی است که وضع کلی صادرات ایران با احتساب نفت و گاز را درنظر بگیریم و اگر بخواهیم وضع صادرات غیرنفتی ایران را با این کشورها مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم رقم صادرات غیرنفتی ایران در یک‌سال معادل رقم صادرات ٢ماه کشوری مانند فرانسه است که پس از آلمان، دومین صادرکننده بزرگ اتحادیه اروپا شناخته می‌شود.
میزان بهره‌وری ایران نصف رقم برنامه پنجم توسعه ماند
نگاهی به تراز تجاری کشور در چهاردهه گذشته نشان می‌دهد ایران همواره به‌عنوان یک مصرف‌کننده مطرح بوده است تا صادرکننده. درطول سال‌های گذشته همواره تراز تجاری ایران منفی بوده و واردات بر صادرات پیشی گرفته است. تنها در سال گذشته بود که تراز تجاری کشور برای نخستین‌بار مثبت شد و صادرات به واردات پیشی گرفت. البته این به معنای جهش صادراتی کشور نبوده و مقایسه میزان صادرات غیرنفتی کشور در چهار‌سال گذشته نشان می‌دهد که ارزش صادرات غیرنفتی ایران حول‌وحوش ٤٠میلیارد دلار بوده و جالب است که میزان صادرات غیرنفتی در سال گذشته با وجود مثبت‌شدن تراز تجاری حدود یک‌میلیارد دلار از سال ٩٠ نیز پایین‌تر بوده است. بنابراین می‌توان گفت، مثبت‌شدن تراز تجاری کشور در سال ٩٤ محصول کنترل واردات بی‌رویه به کشور در سال ٩٤ و بریزوبپاش پول نفت بوده است.
این‌که چرا ایران نتوانسته است در بحث صادرات حرفی برای گفتن داشته باشد، عوامل متعددی دارد.
عواملی که عمده‌ترین آن موانع کسب‌‌وکار و تولید در ایران و سپس بهره‌وری پایین است. بهره‌وری پایین در ایران موجب شده است قیمت تمام‌شده کالای ایرانی درمقایسه با مشابه جهانی بالا باشد و قدرت رقابت را از تولیدکنندگان ایرانی بگیرد.
بنا به اعلام انجمن بهره‌وری ایران میانگین رشد بهره‌وری جهان حدود ٤,٦برابر رشد بهره‌وری در ایران است. براین اساس متوسط سهم رشد بهره‌وری درطول یک‌دهه در ارمنستان ٦٣.٢، اسلواکی ٦٢.٦، بلغارستان ٥٨.٨، کره‌جنوبی ٥٥.٦، ترکیه ٥١.٥، چین ٤٦.١ و جمهوری آذربایجان ٣٤.٧درصد بوده است. این میزان در ایران تنها ١٦.٢درصد گزارش شده بود که به‌طور تقریب یک‌سوم تا یک‌چهارم کشورهای یادشده است.
این درحالی است که براساس برنامه پنجم توسعه باید شاخص بهره‌وری ایران به ٣٣,٣درصد رشد می‌کرد که میانگین بهره‌وری حال حاضر ایران تنها نصف رقم پیش‌بینی شده در برنامه پنجم توسعه است.
منبع: شهروند
