جمهوری مداحان یا مداحان جمهوری!

سال هاست که دیگر مراسم مذهبی و به ویژه شب های احیا صرفا با مداحی های شورانگیز و صدای گرم مداحان شناخته نمی شود؛ تقریبا از دهه 70 بود که مکتبی نو در روضه خوانی و مداحی رواج یافت و پای سیاست را به مجالس روضه باز کرد.

به گزارش "همدان نیوز"، سال هاست که دیگر مراسم مذهبی و به ویژه شب های احیا صرفا با مداحی های شورانگیز و صدای گرم مداحان شناخته نمی شود؛ تقریبا از دهه 70 بود که مکتبی نو در روضه خوانی و مداحی رواج یافت و پای سیاست را به مجالس روضه باز کرد؛ مداحانی سرشناس که دیگر به واسطه صدای گرم شان شهره نبودند بلکه سخنان تند و بی پروای آنها علیه سیاستمداران و موضوعات روز سیاسی در خبرها بازتاب می یافت. شاید بی راه نباشد اگر از حاج منصور ارضی به عنوان پایه گذار مکتبی نوین در مداحی و روضه خوانی سیاسی و لیدر جریان «نوسازی فرهنگی حزب الله» نام ببریم.

حاج منصور ارضی، که روزگاری به واسطه صدای گرم، اشعار و مداحی های دلنشین اش شهره جلسات مداحی و ذکر مصیبت بود، در پی اختلاط سیاست با مداحی های شورانگیزش در دهه هفتاد، بیش از پیش در جامعه مذهبی ایران سرشناس شد اما رفته رفته کار از انتقاد و اعلام مواضع سیاسی در جلسات روضه خوانی فراتر رفته و گاهی حکم ارتداد و مرگ برای چهره های سیاسی در این جلسات صادر شد. اینگونه بود که حاج منصور بنیانگذار مکتبی شد که از آن برخی دیگر از مداحان همچون سعید حدادیان، حسین سازور، محمدرضا طاهری و محمود کریمی پدید آمدند. در این سبک و سیاق جدید، مداحان در جلسات روضه و منبرها در ذکر مصادیق به سمت هتاکی و تهمت به افراد رفته و سوژه رسانه های دیداری و شنیداری ایران شدند.

حضور مداحان در سیاست اما تنها به دلیل مواضع و سخنرانی های آنها در مجالس روضه نبود؛ استفاده انتخاباتی و سیاسی از مجالس روضه، در زمان انتخابات نیز مورد استفاده آنها قرار گرفته بود. سخنرانی های حاج منصور در انتخابات سال 76 به نفع جریان راست و یا مداحانی که در جریان انتخابات 1388 در صف هواداران «محمود احمدی نژاد» قرار داشتند، از جمله آنهاست.

«محمود کریمی» از جمله مداحانی بود که در تجمع هواداران احمدی نژاد پیش از انتخابات 88 حاضر می شد. «سعید حدادیان» نیز دیگر مداحی بود که همراه «احمدی نژاد» بود و در جشن پیروزی که احمدی نژاد در 24 خرداد 1388 در میدان ولیعصر (عج) تهران گرفت پشت سر «احمدی نژاد» ایستاد.

حضور مداحان در حمایت از برخی دولت ها به زمان انتخابات محدود نشد. در اوایل دولت احمدی نژاد برخی از این چهره ها همچون حاج منصور ارضی رییس دولت را در سفرهای استانی همراهی کردند و حتی با او به سفر حج رفتند. البته این رفاقت ادامه دار نبود و پس از چندی به دشمنی علنی با دولت او کشیده شد. به نحوی که به دنبال اظهارات تند مداحان و شکایت اسفندیار رحیم مشایی پای مداحان به دادگاه هم باز شد.

در ادامه حضور مداحان در فعالیت های سیاسی- انتخاباتی در جریان انتخابات ریاست جمهوری 1392، برخی مداحان در صف حامیان «سعید جلیلی» قرار گرفتند و مداحی مشهوری هم در دوران انتخابات منتشر شد که شعری در مدح «سعید جلیلی» می خواندند و حاضران با آن همراهی می کردند. بنابراین دور از ذهن نبود که در مراسم تشییع شهدای غواص این مداحان به حسن روحانی و دولت او به عنوان رقیب پیروز انتخابات جلیلی حمله کنند.

اخیرا سعید حدادیان در واکنش به سخنان روحانی در مورد تحریم ها که گفته بود «آنها که می گویند تحریم مهم نیست، گویی که از جیب مردم بی خبرند» گفته: «آن آقا می گوید بعضی ها از جیب مردم خبر ندارد! تو دلت واقعا برای مردم سوخته؟ شما کجا می نشینی؟ زندگی ات چطور است؟ استخر را نفر قبلی خراب کرد، شما دوباره ساختید. می گویند رئیس جمهور باید گلف بازی کند و به استخر برود. شما بروید شنایتان را بکنید و جت اسکی تان را بروید. این حرف ها که در مورد جیب مردم می زنید از شما خنده دار است» و محمود کریمی که خطاب به روحانی گفته بود: «اگر عرضه نداری برو کنار». این مواضع صریح ترین انتقادات طیف مداحان سیاسی تندرو به دولت تدبیر از زمان روی کار آمدن آن بوده است.

هاشمی؛ پای ثابت حمله

روحانی تنها رییس جمهوری نیست که مورد حمله این طیف مداحان قرار می گیرد؛ یکی از سیاستمدارانی که همواره مورد حمله این مداحان قرار گرفته، هاشمی رفسنجانی است؛ بطوری که شاید بتوان «آیت الله» را پای ثابت انتقادات این مداحان دانست.

در تازه ترین حملات، حدادیان در دومین شب مراسم مناجات خوانی ماه مبارک رمضان در مهدیه امام حسن مجتبی (ع) برای دومین بار در یک ماه اخیر، بر هاشمی تاخت. او خطاب به هاشمی گفته: «من چند حرف با جناب آقای هاشمی دارم. یکی اینکه: در کربلای چهار فرمانده چه کسی بود؟ خودت بودی! سال 65 شما فرمانده بودی.

اگر واقعا دلت برای این مردم می سوزد، سه، چهار تا سوال من را جواب بده! یک: کدام عید به جای کیش پاشدی رفتی جبهه ها؟ این همه مردم رفتند سرزدند. چطور این مردم می روند به محل شهادت رفقایشان سر می زنند؟ چطور این پدر و مادرها می روند به محل شهادت فرزندانشان سر می زنند؟» او که گویا از مسئله «جت اسکی» دل خوشی ندارد، در مورد هاشمی هم این مسئله را بیان می کند: «چطور این خواهر و برادرها می روند به محل شهادت عزیزانشان سر می زنند؟ شما می روی جت اسکی؟!».

اما انتقادات مداحان به هاشمی رفسنجانی به اینجا خلاصه نمی شود؛ در مراسم دعای عرفه سال 92 در حسینیه صنف پارچه فروشان تهران به دلیل طرح موضوع شعار مرگ بر آمریکا، از سوی آیت الله هاشمی رفسنجانی حاج منصور ارضی متعرض رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام شد، او را «پیر کفتار» خواند و گفت که «انشاءالله خداوند خبر مرگش را برساند». ارضی گفته بود که «این فرد اظهارات نادرستی درباره حذف شعار مرگ بر آمریکا می کند و عده ای از اطرافیان پول پرست و بی غیرتش از او حمایت می کنند».

دکترین حاج منصور

حاج منصور ارضی اما درباره ارتباط سیاست و مداحی در مکتب فکری خود معتقد است که «سیاست ما عین مداحی ماست. امام این را می گوید. مدرس هم می گوید سیاست ما عین دیانت ماست. دین ما چیست؟ به ما بگویید دین ما عاشورای ماست. سیاست عین عاشوراست. یعنی همه حرکت های امام حسین (ع) سیاسی بوده، اما سیاسی کاری نبوده است».

وی درباره دیدگاه کسانی که مخالف روش وی در مجلس داری اهل بیت هستند، چنین می گوید: «اینها می گویند روضه امام حسین (ع) باید تعزیه ای باشد. برای اینها خوب است؛ اما تعزیه ای که به کسی برنخورد! اما اگر اما حسین (ع) را برای کردی، واکنش نشان می دهند».

انتخابات 76 و اشک هایی که حلال نشد

درخصوص مواضع سیاسی حاج منصور بعنوان بنیانگذار مداحی نوین سیاسی می توان گفت هرچه از دهه 70 فاصله گرفتیم این مواضع پررنگ تر و افراطی تر شده است. دخالت مداحی با امور سیاسی نزد حاج منصور تا آنجا پیش می رود که در آستانه انتخابات دوم خرداد سال 76 که هم زمان با ایام سوگواری محرم بود او وسط روضه ظهر عاشورا و درست هنگامی که جماعت پامنبری داشتند برای امام حسین گریه می کردند، خطاب به ایشان رکده و گفت: «به اونی که مورد نظر رهبر است باید رای بدهید و اگر ندهید اشک هایی را که ازتون گرفتم حلال نمی کنم».

حاج منصور همچنین بعدها در یکی از منبرهایش گفته بود: «در زمان انتخابات سال 76 وقتی خاتمی کاندیدا شده بود، من آن زمان فریاد زدم که گول عمامه اش را نخورید، من او را می شناسم؛ متاسفانه کسی گوش نکرد. بلایی بر سر ما آمد که بعد هم دوباره ادامه اش دادند! الان که ما این حرف ها را می زنیم؛ روایتش را من در محرم (امسال) برایتان خواندم که پیامبر اکرم (ص) فرمودند که می خواهید یهودیان امتم را به شما معرفی کنم؟ عرض کردند: بله یا رسول الله. آقا فرمودند کسانی که دین خدا را تغییر بدهند».

اما پس از پیروزی سید محمد خاتمی در خرداد 76، مواضع ارضی بر انتقاد از نیروهای منتسب به جبهه دوم خرداد تمرکز یافت. در سریال هتاکی های منصور ارضی در دوره اصلاحات، از افرادی همچون غلامحسین کرباسچی، شهردار وقت تهران، سید محمد خاتمی، رییس جمهور اصلاحات، عبدالله نوری، وزیر کشور دولت اول خاتمی، عطاءالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت اول اصلاحات و بهزاد نبوی، مصطفی تاج زاده و هاشم آغاجری، اعضای شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران، فائزه هاشمی، دختر آیت الله هاشمی رفسنجانی و مدیرمسئول روزنامه زن، می توان نام برد.

مداحان و دولت احمدی نژاد

منصور ارضی در ابتدا از حامیان اصلی محمود احمدی نژاد و دولت او به شمار می آمد؛ نزدیکی او و رییس دولت در حدی بود که احمدی نژاد او را با خود به حج برد. با او به سفرهای استانی می رفت و مراسم دعای کمیل شب های جمع را در معیت رییس جمهور محبوب اش اجرا می کرد، اما پس از طرح مساله جریان انحرافی و حملات گسترده و حساب شده اصولگرایان به دولت احمدی نژاد و اسفندیار رحیم مشایی، منصور ارضی در قامت یکی از منتقدان جدی مشایی ظاهر شد و کار تا جایی پیش رفت که وی مشایی را به قتل تهدید کرد و این امر سرآغاز مخاصمات دولت دهم با مداحانی نظیر حاج منصور ارضی و طرح شکایت از او در دادگاه شد.

شب 21 رمضان سال 90 حاج منصور بر منبر مداحی خود در مسجد ارگ تهران و در مقابل صدها تن از عزاداران امیرمومنان، با ذکر قسم جلاله، گفت که «هرکس مشایی را بکشد، پول خون اش را من می دهم». او پیش از این نیز مشایی، رییس دفتر و پدر عروس احمدی نژاد را با سلمان رشدی مقایسه کرده و گفته بود: «این آقایی که ادعای آسمانی بودن دارد از سلمان رشدی هم بدتر است». اختلافات این یاران قدیمی چنان شدت گرفت که ارضی، در اواخر عمر دولت دهم، احمدی نژاد را مایه بدبختی و ویرانی کشور می دانست. بدین ترتیب تیغ تیز انتقادات ارضی در دولت احمدی نژاد به سمت جریان های اصول گرا چرخید.

دو سال محرومیت از مداحی در حضور رهبری

در ابتدای دولت احمدی نژاد اما رقبا و مخالفان احمدی نژاد از انتقادات تند و حملات حاج منصور در امان نمی ماندند؛ در جریان مراسم دعای عرفه سال 86 در حسینیه صنف لباس فروشان تهران بود که او در خصوص محمدباقر قالیباف شهردار اصولگرای تهران و رقیب انتخاباتی احمدی نژاد، گفت: «در عین حال که ابن سعد را لعن می کنیم باید ابن سعدهای زمان را نیز بشناسیم.

آن ملعون در مقابل فرمایش حضرت اباعبداله الحسین (ع) که در قبال کشتن من به گندم ری هم نمی رسی با تمسخر گفت که اگر به گندمش نمی رسم به جوی طویله های آن که می رسم. برخی از ابن سعدهای زمان ما هم همین گونه اند و هر طوری که شده قصد دارند گوشه ای را اشغال کنند و حال اگر به گندم ریاست جمهوری نرسیده اند، جوی فلان سازمان و شهرداری و مدیرکلی هم برایشان کافی است».

ارضی پس از ابن سعد خواندن قالیباف، به سراغ صدا و سیما رفت و گفت: «می بینید، رادیو و تلویزیون... الان یکی از فسادها و ناهنجاری ها و فحشا و منکرات شده هیات ها و خواننده های هیات ها... که می بینید دیگه... هر آخوندی رو می یارن، مجری نامرد هم نیشته، میگه... اونم پشته تلویزیون، میگه حالا بذار یه چیزی بگیم دیگه، بله شما درست میگین، این طوریه، نباید این طوری بشه، باید اون طوری بشه! ای تف به روی هرچه خره؟». در پی همین سخنرانی روز عرفه سال 86 بود که ارضی برای دو سال از مداحیت در حضور رهبری، در حسینیه امام خمینی (ره) تهران محروم شد.

با تغییر دولت دهم و کنار رفتن احمدی نژاد داستان مداحان با او تمام نشد؛ هنور با کنار رفتن دولت دهم گاهی مداحان به دولت احمدی نژاد و خود او می تازند. در آخرین نمونه آن حدادیان در مراسم مناجات خوانی دومین شب ماه رمضان و پس از تشییع شهدای غواص گفته است: «آن آقا 11 روز رفت نشست در خانه! این آقای موسوی که الان در حصر هست یک بار می خواست قهر بکند امام یک تشری زد که همه چیز جمع شد. حالا بعضی ها دنبال این هستند که مهره قبلی را دوباره زنده کنند. این نظام اینقدر ریشه دارد و رشد کرده است که کسانی که 8 سال 8سال رئیس جمهور بودند دیگر جایی برای آمدن ندارند. یک عده هم دنبال پستشان هستند. فکر نکنید دنبال ساده زیستی آن آقا هستند. او نشان داد که چطور در مقابل ولایت می ایستد. حواس تان باشد کلاه تان را نبرند».

بررسی سه دهه عملکرد حاج منصور ارضی در سه دولت متفاوت نشان از مواضع سیاسی او در این سالها و تبدیل جلسات روضه خوانی به محافل سیاسی برای جریان فکری خاص بوده است. هرچند نمی توان گفت پامنبری های حاج منصور ارضی همگی موافقان دیدگاه های سیاسی او هستند اما سبک جدید از مداحی در سالهای اخیر رواج یافته که طرفداران آنها باید علاوه بر صدای آنها مواضع سیاسی مداحان را نیز بشنوند.

در این میان برخی پامنبری ها طرفداران پروپا قرص این مداحان هستند که علاوه بر شنیدن روضه ها مشتاق مواضع تند و افراطی مداحان نیز هستند و شجاعت مداحان در بیان مواضع تند سیاسی را می ستایند. مداحانی که هرچه بخواهند گفته اند و تهدید کرده اند و تهمت زده اند اما مصونیت آهنی داشته اند و از حواشی ها همیشه به سلامت گذشته اند. حاشیه هایی مانند

اسلحه کشی در بزرگراه تهران که مدتی یکی از این مداحان را به صدر اخبار رسانه ها رساند اما نتوانست عاملی برای برخورد جدی با او و اتهام زنی هایش باشد؛ همانطور که برگزاری دادگاه شکایت مشایی از این مداحان نیز نتوانست جلوی تندروی های آنها را بگیرد.

آنگونه که سخنرانی های اخیر این مداحان نشان داده دولت حسن روحانی نیز قرار نیست از این اتهام زنی ها و حملات در امان باشد؛ اما مطمئنا یک دلیل ترویج خشونت در محافل سیاسی که به شکل برهم زدن جلسات سخنرانی شخصیت های کشوری و لغو نشست ها خود را نشان داده می تواند تاثیر سخنان مداحان و توصیه های آنها به پامنبری هایشان باشد.

منبع: هفته نامه صدا