کاهش 34 درصدی خودکشی در همدان
- توضیحات
- منتشر شده در یکشنبه, 03 آذر 1404 14:16
- نوشته شده توسط فرشته اکبری
مدیرکل امور اجتماعی استانداری همدان از کاهش 34 درصدی مرگ‌ومیر ناشی از خودکشی در نیمسال نخست امسال خبر داد و گفت: برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی استان با محوریت پیشگیری، افزایش نشاط عمومی و ارتقای خدمات حمایتی در حال اجراست.
به گزارش "همدان نیوز"، مسائل اجتماعی امروز نه فقط آمار و گزارش‌های اداری، بلکه تصویر واقعی زندگی مردم‌اند؛ از شور و نشاطی که در یک کنسرت خیابانی خود را نشان می‌دهد تا دغدغه‌های تلخ یک خانواده گرفتار اعتیاد یا یک نوجوان در معرض خودکشی. به همین دلیل، گفتمان صریح و بدون تعارف با مدیران حوزه اجتماعی بیش از هر زمان دیگری ضرورت یافته است. در همین راستا، دفتر خبرگزاری تسنیم همدان میزبان اسدالله ربانی‌مهر، مدیرکل امور اجتماعی استانداری همدان بود؛ گفت‌وگویی مفصل درباره مهمترین چالش‌ها، تجربه‌های موفق، برنامه‌های پیش‌رو و پیام او به جوانانی که این روزها امیدشان را درگیر سختی‌های اقتصادی و اجتماعی می‌بینند.
مهمترین چالش اجتماعی استان همدان در حال حاضر چیست؟
در میان بیش از 17 آسیب اجتماعی شناسایی‌شده، سه آسیب در اولویت قرار دارند: خودکشی، اعتیاد و طلاق. استان همدان در بسیاری از شاخص‌ها جزو 10 استان اول کشور است، اما در برخی حوزه‌ها همچنان وضعیت مناسبی نداریم. به‌طور مثال، در طلاق رتبه 19 کشور را داریم؛ یعنی از 18 استان شرایط بهتری داریم اما اینکه از هر سه ازدواج یک مورد به طلاق منجر شود، زیبنده پیشینه فرهنگی این استان نیست.
در حوزه خودکشی نیز آمار خوبی نداشتیم؛ اما از سال گذشته با تشکیل کمیته تخصصی کنترل خودکشی و هماهنگی دستگاه‌ها، روند کاهش آغاز شده است.
درباره برنامه‌های شما در زمینه کنترل و کاهش خودکشی توضیح دهید.
دو محور اصلی ما کاهش آسیب‌ها و افزایش نشاط اجتماعی بوده است. در حوزه خودکشی، چند اقدام مهم انجام شد که یکی از آنها راه‌اندازی خطوط مشاوره شبانه‌روزی شامل 123، 1570 و «خط امید» دانشگاه علوم پزشکی بوده است. آموزش گسترده مشاوران و مربیان مدارس، اجرای طرح نماد در آموزش‌وپرورش و تشکیل پرونده و پیگیری درمانی برای دانش‌آموزان در معرض خطر از اقدامات ما در این حوزه بود و نتیجه آن این است که در شش‌ماهه اول 1404، مرگ ناشی از خودکشی 34 درصد و اقدام به خودکشی 6 درصد کاهش یافت. البته این آمار محصول هماهنگی بین دستگاه‌هاست؛ از آموزش‌وپرورش تا علوم پزشکی، بهزیستی و دستگاه‌های امنیتی و قضایی.
آیا علل خودکشی در همدان ریشه‌یابی شده است؟
خودکشی تک‌علتی نیست. چهار دسته علت اصلی بیشتر دیده می‌شود که شامل مشکلات خانوادگی، اختلالات روحی و روانی فرد، فشارهای اقتصادی، کاهش امید اجتماعی و تأثیر شرایط پیرامونی است.
با این حال معتقدم اگر بتوانیم شناسایی زودهنگام، غربالگری و درمان به‌موقع را گسترش دهیم، می‌توانیم روند کاهش را تثبیت کنیم.
اگر بخواهید حال اجتماعی استان را در یک جمله توصیف کنید، چه می‌گویید؟
همدان در وضعیت «آرام اما در حال تغییر» قرار دارد.
نگرانی‌ها وجود دارد اما اقدامات اقتصادی جدید و برنامه‌های نشاط اجتماعی، روند را به سمت بهبود برده است. در بسیاری از آسیب‌ها کاهش را مشاهده می‌کنیم.
وضعیت کودکان کار در استان چگونه است و چه اقداماتی انجام شده؟
نسبت به بسیاری از استان‌ها تعداد کودکان کار ما کمتر است، اما این موضوع برای ما همچنان جدی است. اقدامات انجام‌شده در این زمینه شامل شناسایی بیش از 100 کودک کار است که حدود 90 نفر از آنها با کمک بیمه سلامت تحت پوشش قرار گرفتند. دوره‌های مهارت‌آموزی رایگان با همکاری فنی‌وحرفه‌ای و ورزش‌وجوانان برای آنها انجام شد. سپردن پیگیری تخصصی به یک سازمان مردم‌نهاد فعال در حوزه کودک و تشکیل گروه خیرین برای حمایت از گرمخانه‌ها و مراکز نگهداری از مهمترین اقدامات ما در این حوزه است.
طرح محله‌محور وزارت کشور اکنون در چه مرحله‌ای است؟
این طرح یکی از اولویت‌های وزارت کشور است و حدود یک ماه است که در استان رسماً آغاز شده. صدور ابلاغ برای فرمانداران به‌عنوان دبیر شورای راهبردی شهرستان‌ها، استفاده از ظرفیت بهزیستی، هلال‌احمر، سپاه، بسیج و سمن‌ها، تشکیل شوراهای محله در مناطق اولویت‌دار مانند منوچهری، شهرک الوند و شهرک مدنی است. هدف اصلی این طرح، شناسایی مشکلات محله (طلاق، اعتیاد، بیکاری و …) و سپس ارائه خدمات و برنامه‌های توانمندسازی است.
این طرح مکمل برنامه‌های گذشته است و با تأکید رئیس‌جمهور و استاندار با قوت ادامه دارد.
در زمینه مهاجرت از روستاها و خالی شدن آنها چه برنامه‌ای دنبال می‌شود؟
طی دهه‌های اخیر حدود 50 درصد از روستاهای استان دچار مهاجرت به شهر شده‌اند و این یک آسیب جدی است.
برنامه‌های حمایتی در حال اجرا شامل بیمه رایگان روستاییان و عشایر، تسهیلات کم‌بهره اشتغال‌زایی، اجرای طرح‌های عمرانی، آموزشی و راه‌سازی توسط بخشداری‌ها، تقویت خدمات عمومی و تسهیلات معیشتی، رسیدگی به وضعیت حاشیه‌نشین‌ها و کودکان کار برای جلوگیری از مهاجرت بیشتر. هدف ما افزایش ماندگاری جمعیت روستایی و تقویت تولید است.
درباره وضعیت سازمان‌های مردم‌نهاد توضیح دهید.
همدان از استان‌های فعال در حوزه سمن‌هاست. ما بیش از 500 سازمان مردم‌نهاد داریم که در 15 گروه تخصصی مانند خیریه، بهداشت و درمان، آسیب‌های اجتماعی، خانواده و سبک زندگی فعال هستند.
ساماندهی این سمن‌ها، شبکه‌سازی، ایجاد «سمن‌سرا» و برگزاری دوره‌های توانمندسازی از برنامه‌های جدی ما در نیمه دوم سال است. هدف اصلی، افزایش سرمایه اجتماعی از طریق تقویت فعالیت‌های داوطلبانه است.
امسال کنسرت خیابانی همدان بسیار مورد توجه مردم قرار گرفت. اجرای چنین برنامه‌ای چه موانعی داشت؟
نشاط اجتماعی حق مردم است و مسئولان استان همواره بر این موضوع تأکید داشته‌اند. در برنامه کنسرت خیابانی، برخی اختلاف‌نظرها و ملاحظات طبیعی بود، اما استقبال گسترده مردم نشان داد جامعه چقدر نیازمند چنین فضاهایی است. همدان امسال در حوزه نشاط اجتماعی متفاوت‌تر از سال‌های گذشته بود. نمونه بارز، برگزاری جشن روز همدان در فضایی 15 هزار نفره بود که پیش‌تر در سالن‌های 500 نفره برگزار می‌شد. برنامه‌های مشابه ادامه خواهد داشت و به سمت برنامه‌های متنوع، گسترده و مردمی‌تر خواهیم رفت.
چه ارزیابی از نشاط اجتماعی و رابطه آن با کاهش آسیب‌ها دارید؟
نشاط اجتماعی و امیدآفرینی به‌طور مستقیم با کاهش آسیب‌ها مرتبط است. همان‌قدر که مداخلات روانی و مشاوره مهم است، ایجاد نشاط در جامعه نیز ضروری است. در سال 1404 در حوزه جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، برنامه‌های فرهنگی و ورزشی، سالی متفاوت‌تر از گذشته خواهیم داشت.
پیام شما به جوانانی که این روزها درگیر مشکلات اقتصادی و اجتماعی‌اند چیست؟
مشکلات اقتصادی، خشکسالی و مسائل اجتماعی را انکار نمی‌کنیم؛ اما این مشکلات فقط مختص ایران نیست.
با وجود همه سختی‌ها، جوانان ایرانی توانایی اثرگذاری واقعی دارند. من بارها دیده‌ام جوانانی که از دل همین مشکلات، سمن تأسیس کردند، کارآفرینی کردند یا صدها خانواده را تحت پوشش حمایت قرار دادند.
زیرساخت‌هایی مانند مهارت‌آموزی، کارآفرینی، انرژی خورشیدی و فرهنگسراها در استان فراهم است. بوروکراسی وجود دارد، اما مسیر بسته نیست. خواسته من از جوانان این است که ورود کنند، مطالبه‌گر باشند، خلاق باشند و از ظرفیت‌های جدید استفاده کنند. امیدآفرینی وظیفه ماست، اما حرکت اصلی باید از خود جوانان آغاز شود.
پیام شما برای مردم چیست؟
مسیر آسیب‌های اجتماعی در استان همدان رو به کاهش است و نشاط اجتماعی رو به افزایش. با هم‌افزایی مردم، رسانه‌ها، نهادها و جوانان، می‌توانیم آینده‌ای بهتر برای استان رقم بزنیم.
