امروزه ورزش بهعنوان یک صنعت درآمدزا با سود سالیانه بیش از 250 میلیون دلار، علاوه بر تأمین هزینه حیات خود، در رشد و شکوفایی اقتصاد کشورها نیز مؤثر است.
به گزارش "همدان نیوز"، در کشورهای توسعهیافته ورزش رقیب جدی فعالیتهای نفتی، صنعتی و علمی برای سرمایهگذاری به شمار میآید و با ورود صاحبان قدرتمند و پرنفوذ شرکتهای نفتی و صنایع بزرگ به این بخش، دولت در این کشورها بهطور کامل به تصدیگری خود در امر ورزش خاتمه داده است.
از سوی دیگر کمیته بینالمللی المپیک و فدراسیونهای جهانی هم مخالف هرگونه دخالت دولتها در امور ورزش کشورها هستند و در صورت دخالت افراد دولتی و سیاسی در ورزش، کشورهای متخلف با جرائم سنگینی ازجمله محرومیت از حضور در مسابقات مختلف جهانی و بینالمللی مواجه خواهند شد و به باشگاههایی که همچنان از بودجه دولتی ارتزاق میکنند نیز اجازه فعالیت حرفهای را نمیدهند؛ اما از آنجا که اساس ورزش ایران از ابتدا بر جیب دولت بنا شده است و از سوی دیگر دولتها نیز به دلیل بهرهبرداری سیاسی از ورزش، تمایلی به پایان تصدیگری خود در این بخش ندارند ورزش ایران همچنان به صورت دولتی اداره میشود و بیشتر هزینههای آن را نیز دولتمردان پرداخت میکنند.
وضعیت این روزهای پاس نتیجه ورزش دولتی در استان
در استان همدان نیز ورزش نه تنها از این قاعده مستثنا نیست بلکه به دلایل مختلفی ازجمله وضعیت بد اقتصادی و نبود بخش خصوصی قدرتمند در استان بیش از سایر استانها تحت نفوذ و اختیار مدیران دولتی است؛ اتفاقی که به اذعان کارشناسان عامل اصلی پسرفت ورزش قهرمانی و حرفهای در همدان و واگذاری عرصه رقابت به سایر استانها شده است.
وضعیت اسفبار این روزهای باشگاه پاس همدان مثال بارزی از نتیجه دخالت مدیران دولتی استان در امر ورزش است.
با توجه به اصل چهل و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 86 نیروی انتظامی بهعنوان متولی باشگاه پاس تهران از ورود به ورزش حرفهای و تیمداری منع شد. مدیران و مسوولان وقت استان به نیت پیشرفت ورزش حرفهای همدان همه تلاش خود را برای انتقال این باشگاه به شهر همدان به کار گرفتند و عاقبت باشگاه پاس در اواسط دولت نهم برای ادامه حیات خود به استان همدان منتقل شد.
در حالی که انتظار میرفت مانند آنچه در زمان انتقال باشگاه صبا باتری به استان قم رخ داد، مجموعهای از افراد فوتبالی و اقتصادی بهعنوان هیئتمدیره باشگاه پاس همدان انتخاب شوند و مدیران ارشد استان در پشت پرده از این تیم حمایت کنند؛ اما در کمال شگفتی استاندار همدان، تعدادی از معاونین استاندار و مدیرکل تربیتبدنی وقت بهعنوان اعضای هیئتمدیره باشگاه انتخاب شدند و استاندار نیز ریاست این هیئتمدیره را بر عهده گرفت؛ آنهم در شرایطی که قرار بود پاس از تصدیگری دولت خارج شود.
این نوع چیدمان هیئتمدیره و دخالت مدیران دولتی و سیاسی استان در امر ورزش حرفهای بهزعم کارشناسان به پاشنه آشیل این باشگاه تبدیل شد و پاس را به سمت سقوط سوق داد؛ تا جایی که آخرین قهرمان ایرانی فوتبال باشگاههای آسیا با 5 عنوان قهرمانی در کشور در سال 90 به لیگ یک و در سال 95 به لیگ 2 سقوط کرد و این روزها در سطح سوم فوتبال ایران نیز حال و روز خوشی ندارد.
تبعات هیئتمدیره دولتی
هیئتمدیرهای متشکل از مدیران دولتی و سیاسی استان خسارتهای جبرانناپذیری در طول یک دهه فعالیت پاس در همدان به این تیم وارد کرد که از آن دست میتوان به ورود مدیران سفارش شده و غیرمتخصص به عرصه فوتبال حرفهای و همچنین تحمیل هزینههای سنگین مالی به استان اشاره کرد.
هیچیک از اعضای هیئتمدیره پاس در طول دوران فعالیت این تیم در همدان تخصص و تجربه کافی درزمینه ورزش حرفهای را نداشتند؛ به همین دلیل مجبور بودند اختیار کامل تیم را به دست مدیران عامل باشگاه که اغلب نیز سفارش شده و غیربومی بودند واگذار کنند. از سوی دیگر اعضای هیئتمدیره پاس و در رأس آنها رئیس هیئتمدیره به دلیل مشغلههای زیاد نه وقت حضور مستمر در جلسات هیئتمدیره و باشگاه را داشتند و نه فرصت میکردند بر برنامهها و اقدامات مدیران عامل تیم نظارت کنند؛ همین امر باعث شد بسیاری از مدیرانی که در این سالها سکان مدیریت پاس را برعهده گرفتند بدون ترس از چوب برخورد هیئتمدیره با صرف هزینههای گزاف بازیکنان و مربیانی را به خدمت بگیرند که بعضاً ناکارآمد، تمام شده و یا مصدوم بودند.
به گفته مهدی بوجاریان، دبیر هیئت فوتبال استان، از زمان حضور پاس در همدان در حدود 70 میلیارد تومان (بدون احتساب بدهیها، بودجه امسال باشگاه و هزینه اجاره زمین و خوابگاه) صرف این تیم شده است و نتیجه آن نیز حضور پاس در لیگ 2 و ناتوانی در رقابت با تیمهای سطح 3 فوتبال کشور است.
نکته قابل تأمل دیگری که در رابطه با بهره بردن از مدیران دولتی و ارشد استان در هیئتمدیره یک تیم ورزشی میتوان به آن اشاره کرد، حضور ثابت آنها در این مسوولیت حتی باوجود نتایج اسفبار باشگاه و پاسخگو نبودنشان به افکار عمومی در قبال نتایج ضعیف تیم است.
بیشک هر تیم دیگری به غیر از پاس در 3 سال گذشته چنین نتایج ضعیف و اسفباری را به دست میآورد با یکخانه تکانی اساسی در هیئتمدیره مواجه میشد، اما به دلیل آنکه اعضای هیئتمدیره باشگاه پاس را مدیران ارشد استان تشکیل دادهاند نهتنها در مسوولیت خود باقیماندهاند بلکه پاسخ مناسبی هم در رابطه با وضعیت این روزهای باشگاه به افکار عمومی و اصحاب رسانه نمیدهند.
بیعدالتی، دیگر پیامد ورزش دولتی
از دیگر تبعات دولتی بودن ورزش در استان همدان که کارشناسان امر بر آن اذعان دارند برقرار نشدن عدالت در بین رشتههای ورزشی است. ازآنجاکه مدیران دولتی به دلیل بهرهبرداریهای سیاسی توجه بیشتری به رشتههای پرطرفداری همچون فوتبال، والیبال و کشتی دارند سایر رشتههای ورزشی در استان مغفول ماندهاند. بهعنوان مثال حضور استاندار و مدیرکل ورزش و جوانان استان در هیئتمدیره باشگاه پاس باعث شده است تا گمان و ظن هزینه اعتبارات دولتی ورزش همدان، برای تیم پاس در بین روسای هیئتهای ورزشی و ورزشکاران سایر رشتهها قوت بگیرد و پاس به هووی سایر تیمهای ورزشی استان تبدیل شود و همه از وضعیت ناامید کننده آن ابراز خوشحالی کنند.
از سوی دیگر وقتی هزینه ورزش را مدیران ارشد دولتی استان تأمین میکنند این توقع در میان آنها ایجاد میشود که در اداره امور هیئتهای ورزشی دخالت کرده و سکان مدیریت رشتههای مختلف را به افراد امین و مورد وثوق خود بسپارند؛ اتفاقی که در مجمع انتخاباتی برخی از هیئتهای ورزشی استان در سالهای گذشته رخ داده و نتیجهای غیر از ورود افراد غیرمتخصص به بدنه ورزش و افول رشته مذکور نداشته است.
وقایع این چنینی از یکسو و از سوی دیگر نامزد شدن برخی از افراد سیاسی و نزدیک به مدیران ارشد استان در انتخابات مهم روسای هیئت فوتبال و کشتی استان همدان این تصور را در ذهن برخی ایجاد کرده که این دو انتخابات هم فرمایشی است و روسای این دو هیئت از پیش تعیین شدهاند.
بیتفاوتی مدیران دولتی استان به ورزش همدان در سال پایانی کار دولت
اما مهمترین چالش دولتی بودن ورزش همدان، در ماههای پایانی دوره چهار ساله دولتها بروز میکند؛ جایی که مدیران ارشد استان یا ناامید از ماندن در مسوولیت خود پس از انتخابات و یا به دلیل خستگی مفرط، انگیزه و توان ابتدای کار را ندارند و ورزش استان را در این ایام به حال خود رها میکنند؛ درست مانند اتفاقی که در ماههای پایانی دولت یازدهم برای ورزش همدان رخ داده و مدیران ارشد استان همدان همانند ابتدای پذیرش مسوولیت خود توجه لازم را به ورزش استان ندارند و حتی تیم پاس را که در آن مسوولیت مستقیم دارند به حال خود رها کردهاند؛ و این درحالی است که هر مسوولی در هر پست و مقامی باید تا آخرین روز مسوولیت خود با جدیت و انگیزه کافی به رتقوفتق امور بپردازد.
از باشگاه پاس به گوش میرسد مسوولان تیم بارها برای مطرح کردن مشکلات تیم با رئیس هیئتمدیره باشگاه تماس گرفته، اما پاسخی دریافت نکردهاند و جلسات هیئتمدیره نیز به دلایل مختلف یکی پس از دیگری لغو میشوند و این در حالی است که عبدالحمید رمضانی، مدیرعامل سابق پاس، از ورود رئیس هیئتمدیره در کوچکترین امور باشگاه در سالهای گذشته خبر میدهد.
والیبال همدان پس از سالها دوری از لیگ برتر و دسته اول باشگاههای کشور امسال صاحب یک تیم جوان و مدعی به نام اتحاد جوان (فولاد ویان) در لیگ دسته اول شده و به اذعان کارشناسان این تیم از بختهای صعود به لیگ برتر به شمار میآید، اما در این برهه حساس مسوولان استان این تیم را به حال خود رها کردهاند و توجهی به درخواستهای مکرر سرمربی و مدیرعامل باشگاه تیم مبنی بر حمایت مسوولان از این تیم ندارند.
روسای هیئتهای ورزشی در حال حاضر در بدترین شرایط مالی خود به سر میبرند و نامهها و تماسهای آنها برای دریافت کمک و حمایت از سوی مسوولان استان بیپاسخ مانده است.
درحالیکه دولت یازدهم به پایان دوره 4 ساله خود نزدیک میشود قهرمانان و ورزشکاران المپیکی و پارالمپیکی استان همچنان در انتظار برآورده شدن قولها و وعدههای مسوولان استان هستند.
مهلقا جام بزرگ، بانوی المپیکی ورزش همدان، تنها توقع خود از مسوولان استان را حمایت ذکر میکند و برای افتخار آفرینی دوباره در انتظار نگاه و توجه مسوولان ارشد استان است.
حمید اسلامی، ورزشکار پارالمپیکی استان، میگوید: برای پیگیری برخی از مشکلاتم به استانداری مراجعه کردم، اما مرا راه ندادند.
پیام حیدری، داور بینالمللی فوتبال همدان، میگوید: استاندار محترم همدان قول یک شغل را به من دادند ولی هر چه پیگیری کردم دیگر اتفاق خاصی نیفتاد.
به عقیده کارشناسان حوزه ورزش تا هیئتهای ورزشی استان به استقلال مالی نرسند و بخش خصوصی بهعنوان حامی مالی به ورزش همدان ورود نکند و ورزش استان همچنان بهصورت دولتی اداره شود وقوع چنین مشکلاتی محتمل و روند نزول ورزش همدان ادامهدار خواهد بود.
گزارش: محمد حسامی