همدان نیوز بررسی می‌کند؛
چراغ خاموش ورزش‌های گروهی در همدان

ورزش‌های گروهی در همه دنیا مورد توجه و دلخواه علاقه‌مندان به ورزش است و با شوق و توجه بیشتری نسبت به ورزش‌های انفرادی دنبال می‌شود. طرفداران ورزش‌های گروهی اخبار مربوط به تیم‌های موردعلاقه خود را با جدیت دنبال می‌کنند و علاوه بر تعصب شدید نسبت به تیم‌های خود، برای تماشای مسابقات نیز یا با مشقت و صرف هزینه زیاد به استادیوم‌های ورزشی می‌روند و یا با صرف زمان، گزارش آن را از رسانه‌های دیداری و شنیداری دنبال می‌کنند.

به گزارش "همدان نیوز"، جذابیت ورزش‌های تیمی، تعدد طرفداران و تماشاگران این نوع ورزش‌ها و همچنین زمان بیشتر رقابت‌های تیمی نسبت به رقابت‌های انفرادی که فرصت بیشتری را در پخش تلویزیونی به خود اختصاص می‌دهد، صنایع بزرگ، شرکت‌ها و بنگاه‌های تجاری مطرح را برای سرمایه‌گذاری به سمت خود جذب کرده است. همین باعث شده که این صنایع برای معرفی محصولات و خدمات خود به‌عنوان حامیان مالی پا به عرصه ورزش‌های گروهی بگذارند؛ به‌طوری‌که کمتر نام بزرگ در صنعت و تجارت را می‌بینیم که مالک یا حامی تیمی در ورزش‌های گروهی ازجمله فوتبال، والیبال یا بسکتبال نباشد.

سرمایه‌گذاریِ حامیان مالی قدرتمند برای موفقیت تیم موردحمایت خود در دو دهه اخیر پیشرفت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را در ورزش‌های گروهی به دنبال داشته است. ساخت استادیوم‌های زیبا و مجهز، تولید لباس‌ها و تجهیزات ورزشی مدرن و‌ همچنین به‌کارگیری علوم نوین ازجمله بدنسازی، تغذیه و روانشناسی علاوه بر افزودن به جذابیت ورزش‌های گروهی، رقابت در این عرصه را سخت کرده است؛ چه بسا تیم‌هایی که از پشتیبانی مالی کمتری برخوردارند در بیشتر مواقع، میدان رقابت را به تیم‌های متمول واگذار می‌کنند.

‌عدم توفیق ایران در ورزش‌‌های گروهی

از گذشته و حال برخلاف ورزش‌های انفرادی ازجمله کشتی، تکواندو و وزنه‌برداری، تیم‌های ایرانی در ورزش‌های گروهی هیچ‌گاه به‌عنوان تیمی در قواره‌های جهانی نشان نداده‌اند و موفقیت‌های آن‌ها در سطح آسیا نیز مقطعی بوده و تداوم نداشته است.

 پیش از آنکه ورزش به‌صورت حرفه‌ای در ایران دنبال شود کارشناسان علت عدم توفیق تیم‌های مرتبط با ورزش‌های گروهی کشور را در مسابقات مختلف بین‌المللی نداشتن روح همکاری ورزشکاران ایرانی، وارداتی بودن این رشته‌ها و نیز پایین بودن سطح فنی مربیان داخلی می‌دانستند؛ اما با حرفه‌ای شدن ورزش و ورود صنایع و شرکت‌های بزرگ تجاری، کمبود حامی مالی قدرتمند نیز به این موارد اضافه شد تا ورزش‌های گروهی در ایران درجا بزنند و پیشرفت قابل‌ملاحظه‌ای نداشته باشند. از سوی دیگر دولتی ماندن ورزش نیز که منجر به ورود مدیران غیرمتخصص به بدنه ورزش و هزینه‌های ‌غیر کارشناسی می‌شود، در این عقب‌ماندگی سهیم بوده است.

‌‌ورزش‌های گروهی در همدان متضرر از نداشتن حامی مالی

موفقیت ورزش‌های گروهی ایران در سطح ملی رابطه مستقیمی با وضعیت اقتصادی استان‌ها دارد. تیم‌های فعال در ورزش‌های گروهی در استان‌های صنعتی ازجمله اصفهان و خوزستان با استعانت از صنایع بزرگ فعال در استان خود فاصله زیادی با تیم‌های فعال در استان‌های محروم گرفته‌اند و این فاصله نیز هر روز بیش‌ازپیش افزایش می‌یابد.

سال‌هاست که ورزش‌های گروهی در استان همدان نیز در حسرت داشتن حامی مالی قوی به سر می‌برند و باوجود ورزشکارانی توانمند و مستعد از این موضوع ضربه خورده و در حوزه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای عرصه رقابت را به استان‌های صنعتی و متمول واگذار کرده‌اند.

‌ورزش‌های گروهی در همدان باوجود بهره بردن از ورزشکاران و مربیان بومی مستعد و توانمند به دلیل نداشتن حامی مالی و ناتوانی در تأمین هزینه‌های تیمداری از فعالیت در سطح اول ورزش کشور جا مانده‌اند و اگر تیمی از استان همدان در لیگ‌ برتر یا سایر لیگ‌های کشور حضور یافته، این حضور مقطعی بوده و پس از چندی به دلیل ناتوانی در عدم پرداخت مطالبات بازیکنان و مربیان با شکایت‌های بی‌شماری مواجه شده و با میزان زیادی بدهی به فعالیت خود خاتمه داده است؛ ازاین‌رو در سال‌های اخیر بیشتر ورزشکاران و مربیان همدانی در رشته‌های گروهی و توپی برای ادامه فعالیت حرفه‌ای خود به استان‌هایی مهاجرت کرده‌اند که تیم لیگ برتری داشته باشند.

‌والیبال همدان توانمند اما بدون پشتیبان مالی

والیبال استان همدان در دهه 50 و 60 یکی از قدرت‌های برتر کشور بود و تیم همدان در آن سال‌ها بارها در مسابقات والیبال قهرمانی کشور بر روی سکو رفت، اما به‌یک‌باره دچار افت فاحشی شد؛ به‌نحوی‌که مدت‌ها از سطح اول والیبال کشور دور بود؛ بااین‌حال در سال 86 با سرمایه‌گذاری شهرداری همدان، والیبال جان تازه‌ای در استان گرفت و در لیگ برتر حریفان بزرگی چون پیکان و سایپا را زمین‌گیر کرد و در اولین سال حضورش در لیگ برتر با اتکا به بازیکنانی بومی به مقام پنجم دست یافت. در سال 87 نیز تیم والیبال شهرداری باوجود مشکلات مالی شدید در لیگ برتر حاضر شد، اما نتوانست مانند دوره گذشته قدرتمند ظاهر شود. سال 87 آخرین سال حمایت شهرداری از والیبال همدان بود و با کنار رفتن چتر حمایتی این نهاد عمومی غیردولتی تیم والیبال شهرداری همدان منحل شد. با انحلال این تیم مسئولان هیئت والیبال همدان به رایزنی با شرکت مخابرات استان پرداختند و مدیران این شرکت را راضی به تیمداری در لیگ دسته اول کردند. در سال 88 تیم والیبال مخابرات همدان با قهرمانی در لیگ دسته اول به مسابقات لیگ برتر راه پیدا کرد تا بار دیگر توانایی والیبال همدان برای همگان عیان شود؛ اما با تغییر تحول در رأس مدیریت شرکت مخابرات، مدیران جدید علاقه‌ای به تیمداری در ورزش نشان ندادند و همین باعث شد تیم مخابرات هم که با اتکا به بازیکنان و مربیان بومی، جواز حضور در لیگ برتر را به دست آورده بود، منحل شود و بازیکنانی همچون آرمین تشکری، صابر جواهری توانا و آرمین رنجبر به تیم‌های لیگ برتری دیگر استان‌ها بپیوندند.

علی‌اصغر قنادان کارشناس و رئیس سابق هیئت والیبال استان همدان در گفت‌وگو با همدان نیوز با اشاره به اینکه برای تیمداری در لیگ برتر و دسته یک نیاز به بودجه میلیاردی است، می‌گوید: هیئت والیبال توانایی تأمین این بودجه را ندارد و از سوی دیگر هیچ‌یک از شرکت‌ها و کارخانه‌های خصوصی استان نیز توانایی تأمین چنین هزینه‌ای را ندارند.

او می‌افزاید: والیبال همدان اگر یک حامی مالی قدرتمند داشته باشد می‌تواند تیمی را متشکل از 60 درصد بازیکنان بومی راهی لیگ کند و این در شرایطی است که استان‌های دیگر چنین ظرفیتی را ندارند اما چون تیمی در لیگ نداریم همه بازیکنان مطرح استان در استان‌های دیگر توپ می‌زنند.

قنادان معتقد است که نداشتن تیمی در سطح اول والیبال به این رشته ورزشی در استان آسیب زده است. هیئت والیبال در سال‌های اخیر بازیکنان مستعد بسیاری را شناسایی کرده‌ و پرورش داده‌، اما ازآنجاکه تیمی در استان نداریم، این بازیکنان یا در ادامه راه مأیوس می‌شوند و این رشته را کنار می‌گذارند و یا به استان دیگری می‌روند و برای این استان‌ها افتخارآفرینی می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: ما به لحاظ مربی، بازیکن و زیرساخت‌های مربوط به رشته والیبال مشکلی در استان نداریم و اگر ارگانی مانند شهرداری مثل گذشته از والیبال حمایت کند، می‌توانیم در لیگ، درخشان ظاهر شویم.

بسکتبال همدان به دنبال فرصتی برای عرض‌اندام

حسرت حضور بسکتبال همدان نیز در لیگ برتر 10 ساله شده که دلیل اصلی آن نداشتن حامی مالی است. در سال‌های 83 و 84 بسکتبال همدان با حمایت شرکت فرآورده‌های لبنی پگاه در لیگ برتر صاحب تیم شد. این تیم با وجود حضور تیم‌های قدرتمندی که از بازیکنان شاخص خارجی بهره می‌بردند با قرار گرفتن در بین هشت تیم برتر مسابقات، بخشی از توانایی بسکتبال همدان را به رخ کشاند. این تیم به یکی از دل‌مشغولی‌های مهم جوانان همدانی تبدیل شده بود و از هر مسابقه پگاه در همدان بیش از 3 هزار نفر استقبال می‌کردند، اما عمر بسکتبال همدان نیز در لیگ برتر کوتاه بود و پس از دو سال مدیران این شرکت لبنی اعلام کردند که قصد تیمداری در رشته بسکتبال را ندارند و از سوی دیگر حامی مالی دیگری نیز در استان پیدا نشد تا امتیاز این تیم را خریداری کند؛ تا به‌این‌ترتیب بسکتبال همدان نیز از سطح اول این رشته ورزشی به مدت 10 سال دور بماند.

با توجه به منابع مالی که هیئت بسکتبال همدان در اختیار دارد و از داشتن حامی مالی نیز محروم است، این رشته ورزشی هم، در سال جاری تیمی در لیگ برتر یا دسته اول نخواهد داشت.

رئیس هیئت بسکتبال استان همدان در این رابطه به همدان نیوز می‌گوید: با توجه به استقبال رسانه‌ها از رشته بسکتبال و پخش مستقیم مسابقات لیگ برتر از صداوسیما، شرکت‌ها و صنایع بزرگ برای بهره‌برداری تبلیغی به این رشته ورزشی هجوم آوردند و به‌عنوان حامی مالی در بسکتبال سرمایه‌گذاری کردند؛ همین مسئله باعث شد پول زیادی به این ورزش وارد شود و قرارداد بازیکنان در طی چند سال اخیر رشد چشمگیری داشته باشد.

پرویز ریحانی می‌افزاید: در حال حاضر قرارداد بازیکنان بسکتبال مانند بازیکنان فوتبال میلیاردی است و برای بستن یک تیم در لیگ برتر به چند میلیارد بودجه نیاز است.

او همچنین متذکر می‌شود که هیئت بسکتبال همدان و حتی بخش خصوصی در استان همدان توانایی تأمین چنین هزینه‌ای را ندارند؛ البته بسیاری از تیم‌های بسکتبال در لیگ برتر دولتی هستند و از بودجه دولت ارتزاق می‌کنند، اما با توجه به اینکه استان همدان از لحاظ منابع دولتی نیز محروم است، نه اداره کل ورزش و جوانان و نه هیچ ارگان دولتی دیگر استان نمی‌تواند به تیمداری در ورزش بپردازد.

ریحانی با اشاره به اینکه برای تیمداری در لیگ دسته اول بسکتبال نیز حداقل به یک میلیارد بودجه نیاز است، عنوان می‌کند: با توجه به اینکه مسابقات لیگ دسته اول پخش مستقیم تلویزیونی ندارد‌ شرکت‌های ‌خصوصی که به‌منظور تبلیغات وارد عرصه ورزش می‌شوند زیر بار چنین هزینه‌ای نمی‌روند؛ بنابراین بسکتبال همدان در حال حاضر نمی‌تواند در لیگ برتر یا دسته یک فعالیت کند.

هزینه بدون حساب‌وکتاب در فوتبال

در کنار والیبال و بسکتبال، فوتبال نیز به عنوان ورزش گروهی توفیقی نداشته است اما داستان فعالیت فوتبال همدان در لیگ برتر و دسته یک و مشکلات مالی آن متفاوت از والیبال و بسکتبال است. فوتبال همدان بعد از دهه 60 در سطح اول فوتبال کشور حضور نداشت تا آنکه با منع شدن نیروی انتظامی از فعالیت در ورزش حرفه‌ای، مدیران این نهاد، امتیاز تیم پاس را به صد هزار شهید استان هبه کردند تا فوتبال همدان برای اولین بار در لیگ برتر صاحب تیم شود. اگرچه خیلی‌ها مخالف این انتقال بودند و اعتقاد داشتند استان همدان با توجه به نداشتن حامی مالی قوی و همچنین نداشتن زیرساخت‌های مرتبط با رشته فوتبال از پس تیمداری در لیگ برتر برنمی‌آید؛ اما بااین‌حال نظر به آنکه از یک‌سو در دو سال اول فعالیت پاس در همدان این تیم می‌توانست از بازیکنان سرباز استفاده کند و از سوی دیگر نمایندگان همدان در مجلس شورای اسلامی و مدیران ارشد استان در ابتدا با تزریق برخی منابع دولتی صورت تمام‌قد از این تیم حمایت می‌کردند تیم پاس در دو سال اول فعالیت خود در همدان نتایج خوبی گرفت اما پس‌ازآن که پاس از جذب بازیکن سرباز منع شد و برخی از مسئولان نظارتی نیز نسبت به منابع دولتی این باشگاه حساس شدند این تیم برای بستن قرارداد با بازیکنان و مربیان دچار مشکل شد و در دوره دهم لیگ برتر با افتی چشمگیر به دسته پایین‌تر سقوط کرد و در فصل گذشته لیگ دسته اول کشور نیز باوجود تغییرات پیاپی در کادر فنی و مدیریتی به لیگ دسته دوم باشگاه‌های کشور سقوط کرد. وضعیت الوند نیز امسال اسفبارتر از پاس بود و تنها تیم شهرداری با اتکا به منابع این ارگان توانست در فصل گذشته نتایج خوبی در لیگ دسته سه کشور بگیرد و راهی لیگ دسته دو شود.

دبیر هیئت فوتبال استان همدان در رابطه با نزول فوتبال در همدان به همدان نیوز می‌گوید: مسئولان استان برای پاس کم نگذاشتند و در این مدت نزدیک به 70 میلیارد تومان برای این تیم هزینه کرده‌اند و اگر پاس سقوط کرد نه به خاطر ضعف در مدیریت هزینه‌ها و بستن قراردادهای سنگین با بازیکنان ناکارآمداست نه مشکلات مالی.

از سوی دیگر کارشناسان فوتبال همدان نیز معتقدند اگر این تیم از منابع دولتی استفاده نمی‌کرد‌ و از حامی مالی برخوردار بود، سرمایه‌گذار نسبت به سرمایه خود حساسیت نشان می‌داد و مانع برخی هزینه‌های غیرضروری و حتی برخی سودجویی‌ها می‌شد. علاوه بر این، مدیران و مسئولان این تیم و همچنین اعضای هیئت‌مدیره بر اساس توانمندی‌های خود در این تیم مسئولیت می‌گرفتند نه بر اساس موقعیت سیاسی خود در استان.

‌ناکارآمدی مدیران دولتی در عرصه ورزش

آنچه مسلم است ‌ ورزش‌های گروهی در همدان در درجه اول، از نداشتن حامی مالی متضرر شده‌اند و بدون‌شک با توجه به شرایط اقتصادی استان بعید است که حداقل در دو دهه پیش‌رو بتوانند حرفی برای گفتن در سطح کشور داشته باشند. از سوی دیگر عدم به‌کارگیری مدیران متخصص نیز در تیم‌هایی که از بودجه دولتی در استان ارتزاق می‌کنند، اجازه عرض‌اندام به این تیم‌ها را نمی‌دهد؛ بنابراین به‌زعم کارشناسان، اگر ورزش استان نتواند از حامی مالی قدرتمندی برخوردار شود و مدیران متخصص نیز راهی به تیم‌های وابسته به بودجه دولتی نداشته باشند ورزش‌های گروهی در استان همدان پیشرفت نخواهد کرد.

با این تفاسیر می‌توان با حال ناخوش ورزش‌های گروهی در همدان پی برد که بخت آن با وضعیت نامطلوب اقتصادی گره خورده و تا زمانی که شرایط اقتصادی و دیدگاه مدیران دولتی تیم‌های ورزشی تغییر نیابد، امیدی به بهبود آن نیست.

گزارش: محمد حسامی