لالجین به توان جهانیشدن؛
خاکی که کاخ آرزوها میسازد
- توضیحات
- منتشر شده در پنج شنبه, 06 خرداد 1395 13:47
- نوشته شده توسط فرشته اکبری
خبرها حاکی از آن است که تا چند ماه آینده «لالجین» به شهر جهانی صنایعدستی تبدیل خواهد شد و چند ماهی میشود که استان همدان و مسئولانش در تبوتاب آمادگی برای معرفی یک شهر جهانی هستند و با ورود داوران شورای جهانی صنایعدستی به همدان، قدم اول در این مسیر برداشته شد.
به گزارش "همدان نیوز"، گامهای مسئولان در مسیر جهانیشدن، بارها از طریق رسانهها و در برنامههای مختلف به گوش مردم رسید و شاید سؤالی که به ذهن بسیاری از مردم استان و بهویژه اهالی لالجین که زندگی آنها با سفال عجین شده است، خطور میکرد این است که جهانیشدن این شهر چه تأثیری بر موقعیت زندگی آنها دارد و هنر آنها با عنوان جهانی تا چه اندازه میتواند بر رونق کارشان بیفزاید؟
بهراستی عنوان "لالجین؛ شهر جهانی سفال" بهتنهایی خواهد توانست که لالجین و مردمانش را به دنیا معرفی کند و بهتبع این معرفی، رشد و توسعه گردشگری، توسعه صادرات، افزایش درآمد مردم، رونق کسبوکار، حذف واردات سفال چینی بهعنوان رقیبی سرسخت را به دنبال خواهد داشت؟
شاید بسیاری از مسئولان استان در پاسخ به این سؤال که «جهانیشدن سفال لالجین چه تأثیری بر وضعیت این صنعت و یا هنر در لالجین خواهد داشت؟» به پاسخهایی کلیشهای که در بالا ذکر شد، بپردازند و کلیدواژهای که در سخنان آنها تکرار خواهد شد معرفی این شهر بهعنوان پایتخت جهانی سفال باشد اما انتظاری که مردم شهر لالجین از مسئولان استان دارند، این است که تأثیر این شعارها را بهطور ملموس احساس کنند و رفتوآمدها، حساسیتها و امیدبخشیها مثمر ثمر باشد و تنها به دلخوشی چندروزه و یا حداکثر چندماهه آنها تبدیل نشود.
بهطورقطع معرفی لالجین بهعنوان شهر جهانی از سوی هنرمندان این سرزمین به گردشگران داخلی و خارجی تا مدتی مایه فخر و مباهات خواهد بود و این عنوان میتواند در ذهن مخاطبان و مسافران نهادینه شود اما آنچه بیش از هر چیز دیگری در این میان مورد اهمیت است، بهبود وضعیت مردمانی است که رزق و روزی خود را از زیبایی بخشیدن به خاک بیروح کسب میکنند.
بدون شک وجود کارگاههایی که یکی در میان در کوچهپسکوچههای این شهر قد علم کرده و دیوار کاهگلی آنها، ارزش تمدن و سنت دیرینه هنر والای سفالگری را در ذهن میپروراند، نوعی جاذبه گردشگری به شمار میرود و تاریخ و هنر را در کنار هم مینمایاند اما وقتی وارد کارگاهها میشوی و پای سخنان هنرمندان و صنعتگران این شهر مینشینی، کمرنگ شدن جاذبهای که قرنها موردتوجه بوده، خودنمایی میکند بهطوریکه بر اساس گفته هنرمندان و سفالگران، تعداد خریداران هنر آنها بهتدریج کاسته شده و تنها کسانی که در این میان از هنر دیگران به سود میرسند، دلالانی هستند که سفال را با قیمتی نازل میخرند و در فروشگاههای پرزرقوبرق خود با سودی بالاتر به فروش میرسانند.
هرچند مردم این شهر، قرنها پیش به کمک مهاجران چینی و مغولی هنر سفالگری خود را غنا بخشیدند اما سفالگری در لالجین درگذر ایام به رشد و بالندگی رسیده و خود بهعنوان هنری شاخص و مستقل رخنمایی میکند؛ بااینوجود آنچه هنر مردم این شهر را به عقب میراند و ویترین فروشگاهها را تسخیر میکند سفال چشمبادامیها است که با قیمت پایینتر به فروش میرسد و عرصه را برای هنر بومی که سنت و همچنین ذوق هنرمندان را فریاد میزند، تنگ کرده است.
صنعتگران و هنرمندان نیز بهتدریج و بهناچار به رقابت هنر خود با سفال چینی عادت کردهاند اما در سخنان خود امید به حذف این مانع از مسیر کسبوکار خود دارند.
در طول سالهای اخیر هرچه هنرمندان فریاد زدند و هرچه رسانهها نوشتند و نوشتند، گرهی باز نشد و ویترین فروشگاههای لالجین همچون قبل به سفالهای پررنگ و لعاب چینی آراسته بودند تا اینکه خبر از ورود داوران شورای جهانی صنایعدستی وابسته به یونسکو به گوش رسید و سفال چینی که در گذشته هم بهعنوان یک آسیب آشکار اما مغفول معرفی شده بود، به یک خطر تبدیل شد و اینجا بود که مسئولان همدان پس از سالها گوشزد و تکرار مکررات به فکر افتادند که با بازرسهای سازمان صنعت، معدن و تجارت، فروشگاههای لالجین را بازرسی کنند و هشدار دهند که اگر تا زمان ورود داوران به استان همدان، سفال چینی از فروشگاهها جمعآوری نشود، با آنها برخورد خواهد شد.
فروشندگان نیز برخی با میل و رغبت و برخی با اجبار و اکراه، سفالهای چینی را از ویترین برچیدند تا فرصت جهانیشدن شهر خود را از دست ندهند اما اگر قرار بر این بود که پس از بار سفر بستن داوران از لالجین دوباره بساط هنر چینی پشت شیشه فروشگاهها پهن شود، «جهانیشدن» چیزی نبود جز شعار. چراکه مردم لالجین از این فرصت به دنبال پیشرفت بودند نه اینکه تنها یک عنوان را یدک بکشند. بر اساس آنچه مسئولان سازمان میراث فرهنگی بر آن تأکید دارند نباید پس از جهانیشدن لالجین اثری از سفال چینی در فروشگاهها دیده شود اما آنچه مردم بسیار شنیدهاند "بایدها" و "نبایدها"یی است که رنگ و بوی شعار دارند!!!
بدون شک شاخوشانه کشیدن سفال چینی در لالجین تنها یکی از مشکلات مردمان درگیر با صنعت و هنر سفال به شمار میرود و فعالیت بیقیدوشرط دلالان و خرید محصولات از کارگاهها با قیمت بسیار پایین و فروش و صادرات به قیمت بسی بالاتر از دیگر دغدغههای آنها محسوب میشود که از کارگاههای گوشه و کنار شهر که از دید گردشگران و در مواردی مسئولان خارج هستند، به گوش میرسد.
پرداخت مالیات باوجود فروش محدود و روزی اندک برخی هنرمندان در کارگاههای شهر در آستانه جهانیشدن یکی دیگر از دغدغههایی است که با آن درگیر هستند و باید در کنار پرداخت اجارهبهای واحد تولیدی خود، دغدغه مالیات را نیز داشته باشند و از طرفی به سود بالای وامی فکر کنند که برای توسعه فعالیت خود دریافت کردند. کارگران نیز باید این واهمه را داشته باشند که باوجود اقساط عقبافتاده و اجاره پرداختنشده، پرداخت حقوق آنها به تعویق نیفتد.
باوجود تمام این شرایط خبر از تلاش برای راهاندازی دهکده سفال در لالجین به گوش میرسد و باوجوداینکه تصمیم مدیران این شهر در نوع خود میتواند اقدام مثبت و قابلتوجهی باشد و به ساماندهی امور سفالگران در این شهر کمک کند، اما باید توان مالی و انگیزه شاغلان و هنرمندان نیز برای گردهم آمدن در کنار یکدیگر در دهکده پایتخت جهانی سفال موردتوجه قرار گیرد و در کنار معرفی این دهکده بهعنوان شاخصی ویژه در یک شهر جهانی، کسب رضایتمندی شاغلان و جلبتوجه مردم و گردشگران نیز موردبررسی و توجه قرار بگیرد.
هرچند معرفی سفال لالجین بهعنوان یک هنر اصیل در شورای جهانی صنایعدستی موردتوجه قرار دارد و تبادل و برقراری ارتباط بین شهرهای صنایعدستی برای عرضه هنری فاخر در اولویت کار است اما بر اساس آنچه از سوی داوران این شورا در طول مدت حضور خود در لالجین بیان شد، رشد و توسعه این صنعت یا هنر و پیشرفت کار و سودآوری شاغلان این عرصه نیز یکی از شاخصهایی بود که اعضای این شورا بر آن تأکید داشتند و دریافت نشان «شهر جهانی سفال» از سوی لالجین را ابتدای مسیر این شهر برای توسعه میدانستند.
موضوعی که در ابتدای متن اشاره شد و ذهن ما را نیز به خود مشغول کرده بود، همان سؤالی بود که یکی از داوران شورای جهانی صنایعدستی از فعالان سفالگری و مدیران استان پرسید: «شما از جهانیشدن لالجین به دنبال چه هدفی هستید؟»
آیا مسئولان استان همدان و سفالگران شهر لالجین تنها به یک عنوان دلخوش خواهند کرد و آنها را همین بس که لالجین یک شهر جهانی است و یا در مسیر رشد و توسعه این شهر و هنر اصیل آن، مصمم قدم بر خواهند داشت؟!
انتظار مردم این نیست که عنوان "لالجین؛ شهر جهانی سفال" همچون "همدان؛ پایتخت تاریخ و تمدن ایران" در حد شعار باقی بماند بلکه توقع بر این است که با معرفی این شهر در گستره جهانی، میزان ورود گردشگران به لالجین و سودآوری از این مسیر افزایش یابد.
بهطورقطع لالجین تنها با اقدام شورای جهانی صنایعدستی در معرفی جاذبههای این شهر در فضای مجازی و سایت این مجموعه نمیتواند حجم گردشگران ورودی را افزایش دهد و نیاز به همت مسئولان استان دارد که حداقل در اولین قدم، لالجین را در کشور به مردم معرفی کنند و بهعنوانمثال همچون کاشان که در سراسر کشور به همت بخش خصوصی و با حمایت مسئولان استان اصفهان به تبلیغات پرداخته و در فصل گلابگیری جمیعت زیادی از گردشگران را به خود جذب میکند، باید بتواند در جغرافیایی محدودتر از دنیا، مردم سرزمین خود را میزبانی کند. باوجوداینکه هنر لالجین به یک فصل محدود نمیشود و در تمام ایام سال قدرت رخنمایی و جذب گردشگر دارد اما هنوز نتوانسته در این زمینه آنچنانکه باید موفق باشد هرچند این شهر در محدوده استان همدان بهعنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری موردتوجه است.
مسئولان استان همدان و شهر لالجین با جلب حمایت بخش خصوصی میتوانند شرایط را برای برگزاری نمایشگاههای عرضه سفال توسط هنرمندان در استانهای سراسر کشور تسهیل کنند و از این مسیر به معرفی هنر سفالگران لالجینی بپردازند تا هدف جذب گردشگر را نیز دستیافتنیتر ببینند.
تلاش برای رفع مشکلات معیشتی هنرمندان و سفالگران شهر جهانی سفال همچون معافیت مالیاتی و کاهش نرخ سود بانکی میتواند قدمهایی باشد که در ایجاد انگیزه برای مردم لالجین در راستای معرفی تمامقد این شهر بهعنوان شهری جهانی مؤثر واقع شوند.
همانطور که در طول این دو سال بارها شعار حمایت از سرمایهگذاران شنیده میشود، در لالجین نیز فرصتی طلایی برای توسعه سرمایهگذاری فراهم شده و مسئولان میتوانند با حمایت از هنرمندان این شهر بهعنوان سرمایهگذاران در عرصه گردشگری و مسیر توسعه اقتصادی، به رشد بیشازپیش لالجین و بهتبع آن استان همدان کمک کنند.
باوجود تمام این شرایط لالجین شهری مستعد برای معرفی بهعنوان شهر جهانی سفال محسوب میشود و بافت سنتی این شهر و اشتغال بیش از 90 درصد مردم لالجین به سفالگری، زمینه را برای جلبتوجه داوران شورای جهانی صنایعدستی جهت معرفی کردن لالجین بهعنوان شهر جهانی فراهم کرده است بهطوریکه داوران این شورا در طول حضور خود در لالجین به جهانیشدن آن امیدوار بودند.
خانم «اوشاکریشنا» عضو فعلی و رئیس سابق شورای جهانی صنایعدستی در خصوص وضعیت لالجین در مسیر جهانیشدن به خبرنگار "همدان نیوز"، میگوید: لالجین برای جهانیشدن مستعد است و ویژگیهای لازم را برای معرفی بهعنوان یکی از شهرهای جهانی صنایعدستی دارد.
او ادامه میدهد: ما در مدت حضور خود در این شهر از فروشگاهها و کارگاهها بازدید کردیم و به نظر اعضای شورا، زمینه برای معرفی این شهر بهعنوان شهر جهانی وجود دارد.
اوشاکریشنا در رابطه با روند جهانیشدن شهرهای فعال دنیا در زمینه صنایعدستی، میگوید: از هر جای دنیا که خواستار معرفی بهعنوان شهر جهانی صنایعدستی باشند فرمی به شورا ارسال میشود که استان همدان نیز درخواستی را در خصوص معرفی شهر لالجین ارسال کرد و همین درخواست منجر به حضور ما در این شهر برای بررسی شرایط شد و 30 روز زمان نیاز است تا بتوان نتیجه قطعی را اعلام کرد.
داور شورای جهانی صنایعدستی معتقد است که اقداماتی پس از جهانیشدن باید انجام شود و لالجین پس از کسب این عنوان در ابتدای مسیر قرار خواهد گرفت و در این راستا باید نمایشگاههای مشترک برگزار شود چراکه این صنعت میطلبد که فعالان صنایعدستی و سفال این شهر با هنرمندان دیگر استانها و حتی کشورهای دیگر ارتباط برقرار کنند و در این مسیر فرصت اعتلای هنر آنها فراهم شود.
سخنان پایانی اوشا کریشنا به ابراز امیدواری از جهانیشدن لالجین ختم میشود و وقتی از او در رابطه با شانس این شهر برای معرفی بهعنوان شهر جهانی سفال میپرسم اینگونه پاسخ میدهد: «Very Good»...
گزارش: فرشته اکبری