اظهارات دبیر جشنواره درباره وضعیت تئاتر کودک

مریم کاظمی گفت: اینکه لباس های رنگارنگ بپوشیم، کار هنری برای کودکان نیست؛ باید رنج خلاقیت را به دوش کشید.

به گزارش "همدان نیوز"، مریم کاظمی نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر متولد سال 1344است. وی فارغ التحصیل رشته کارگردانی و بازیگری از دانشکده هنرهای زیبا در دانشگاه تهران است. آثار بسیاری از او در حوزه های مختلف به جا مانده است و از جدیدترین اثرش می توان به «کمدی- موزیکال خسیس» اشاره کرد. او در حال حاضر، دبیر بیست و چهارمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان است که در آذر ماه امسال در شهر تاریخی همدان برگزار می شود.

مریم کاظمی به وضعیت تئاتر کودک و نحوه برگزاری جشنواره کودک اشاره کرد که در ادامه می خوانیم:

شما به عنوان دبیر بیست و چهارمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، فعالیت این بخش را چطور ارزیابی می‌کنید؟

تئاتر کودک و نوجوان همواره مخاطبانی دارد که نه تنها کم نخواهند شد بلکه پویا و زاینده هستند، این نوع نمایش پشتیبان خوبی برای اجراهای خودش دارد. سرمایه بالقوه ای که می توان روی آن مانور خوبی داد ولی تمایل و گرایش بسیاری از هنرمندان تئاتر اعم از نویسندگان، کارگردانان و بازیگران به تئاتر کودک سهل و ساده انگارانه است.

استقبال رایگان و بی چشمداشت کودکان و نوجوانان که سوار اتوبوس های خود می شوند و به دیدن نمایش ها می آیند بدون آنکه آن را انتخاب کرده باشند، ما را بدعادت کرده است. ما فکر می کنیم همین که لباس های رنگارنگ بپوشیم و دور هم بچرخیم و از یک موسیقی شاد استفاده کنیم کار هنری انجام داده ایم، در صورتی که کمی از مرکز توجه و تمرکز هنری روی این بخش تئاتر دور افتاده ایم. طبیعتا زمانی که رنج تولید و خلاقیت کشیده نشود، امکان رشد و تعالی هم کم است.

تولید آثار بخش تئاتر کودک و نوجوان در چه وضعیتی قرار دارد؟

تولید فراوان تئاتر کودک و نوجوان به نسبت کمی و آماری هم گویای ظرفیت وجودی این نوع نمایش هاست و یک حرکت روبه رشد دارد اما می‌توانم بگویم به نسبت ده سال گذشته از کیفیت آن کاسته شده و کارها در این حوزه زود بازده شده است.

چه عملکردهایی را قرار است به بخش آثار کودک و نوجوان اضافه کنید؟

جشنواره قرار نیست چیزی را عوض کند یا ارتقا دهد یا مسیر حرکت رودخانه جهنم را ناگهان عوض کند و به بهشت برساند. جشنواره همان طور که از اسمش پیداست، یک جشن است یا شبیه جشن است. وقتی جشن می گیریم، یعنی خوشحالیم یا می خواهیم چیزی را گرامی بداریم. در جشنواره کودک و نوجوان هم می خواهیم وجود گرایش و هستی این نوع نمایش را هر ساله تجلیل کنیم و پاس بداریم.

اهداف شما برای ارتقای بخش تئاتر کودک و نوجوان چیست؟

جشنواره تئاتر کودک و نوجوان تنها جشنواره تخصصی موضوعی در ایران است که به طور اختصاصی با محوریت موضوع کودک و نوجوان برگزار می شود. پس محصولات تولیدی، باید در طول یک سال باشد تا دیده شود و مورد ارزیابی قرار بگیرد. هر عملکردی که به جشنواره اضافه شود تئاتر سال بعد را دچار چالش و بیچارگی می کند. اضافه شدن بخش ها و عملکردهای مختلف، ماهیت آنچه که بود و واقعا باید باشد را کمرنگ کرد.

این جشنواره نیست که پیشرفت تئاتر را همراه دارد. استمرار، تامین بودجه و نقد اجراهاست که ارتقا به وجود می آورد. جشنواره برآیند تولیدات یک سال است نه ماشین بهبود متن ها، اجراها و مهارت ها!

آثاری که توسط شورای انتخاب به جشنواره راه پیدا کردند، در چه سطحی بودند؟

نمایش های انتخاب شده از بین کارهای تولید شده در یک سال گذشته انتخاب شده اند و اگر رضایتی باشد٬ نسبت به کارهای تولید شده است نه کیفیت جشنواره! در واقع کیفیت جشنواره وابسته به کارهای تولید شده است و مقوله ای اجتناب ناپذیر است.

از نظر شما تئاتر کودک و نوجوان ما در مقایسه با کشورهای دیگر چه جایگاهی دارد؟

متاسفانه، همان مشکلی که گریبان تئاتر بزرگسال ما را گرفته، تئاتر کودک را هم دچار کرده است. کشورهای دیگر خودشان را از این مریضی ها و مشکلات کم کم نجات داده اند. مسائلی که تئاتر ما از آن رنج می‌برد ، عبارتند از:آموزش تئاتر و اجرا، سیستماتیک و مستمر نیست.

آموزش و پرورش در سطوح مختلف تحصیلی تشخیص نمی دهد که شناخت تئاتر و متن نمایش ضروری است و باید مثل ریاضی و علوم و املا و زبان آموزش داده شود تا دانش آموزانی که علایق جانبی به هنر دارند و در دروس دیگر ضعیف هستند، بتوانند در این حوزه موفق باشند.

فارغ التحصیل، دیپلم یا زیر دیپلم نمی داند چه شغلی باید داشته باشد و از سر بیکاری تصمیم می گیرد، بازیگر یا کارگردان و یا طراح شود و جستجوی سرگرمی و به دنبال علایق رفتن را با شغل و درآمد اشتباه می‌گیرد.

رشته های تئاتر در دانشکده ها متاثر از آموزش و پرورش نمره محور هستند. مستعدهای هنری معمولا دیر شناخته می شوند و اگر از موانع بگذرند و به دنیای تئاتر راه پیدا کنند، وارد هزارتوی بعدی می شوند که بسیار زمان بر و سخت است! شاید بپرسید این هزارتوها چه هستند؟

هزارتوی اول عدم تفکیک تئاتر با گرایش های مختلف در سطح آماتور و حرفه ای است که هیچکدام جایگاه شناخته شده ای ندارند و معمولا مدیران به جای مردم تصمیم می گیرند که چی، کجا اجرا شود و چند نفر را برای حمایت انتخاب می کنند که در راستای خواست آنها تئاتر بسازند و این باعث می شود، افرادی بی انگیزه و وابسته ساخته شوند.

هزارتوی دوم نبود گروه های تئاتری و امکان کار مستمر و بودجه مشخص است. همه تلاش ها اتفاقی، مقطعی و گاه به گاه است و تحقیق، کار پژوهشی و نقد وجود ندارد.

به دلیل محدودیت هایی که وجود دارد، آزادی انتخاب فکری و اخلاقی برای مخاطب وجود ندارد و اغلب به طور اشتباهی خوشحال می شوند و خوششان می آید؛ اما سلیقه ناب در شرایط کاملا آزاد فکری و روحی، امکان رشد و نمو دارد.

درخواست شما از مسئولان و وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ارتقای  تئاتر کودک و نوجوان چیست؟

تبدیل دوباره فرهنگسراها به مکان های تئاتری و نجات این اماکن از تجاری شدن؛ گرفتن سالن های آموزش و پرورش و تبدیل و تجهیز آنها صرفا برای اجرای تئاتر و نجات آن ها از سخنرانی و سمینار؛ استقرار گروه های تئاتری در سالن ها به مدت طولانی و تامین بودجه درست و کارشناسی شده سالانه برای آنها نه با توصیه و کارشناسان کارنابلد؛ فراهم کردن امکانات گران قیمت مثل تامین بودجه تبلیغات شهری؛ اینها درخواست من و امثال من است.

کلام آخر شما؟

جشنواره با همه خوبی و بدی ها برگزار می شود. اگر جشنواره را دوست داریم، باید بکوشیم تلاشمان را برای پیشبرد کارهایی که در یک بازه زمانی به عهده ما گذاشته می شود، به کار گیریم، کیفیت کارها را بالا ببریم تا جشنواره مفتخر به نمایش این کارها باشد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان