پایگاه خبری همدان نیوز

خوشبختانه در ایام اخیر همدان بارها روی باران و به همین میزان خیابان های شهر نیز روی طغیان به خود دیده‌اند.

به گزارش "همدان نیوز"، پس از هر بارش شدید باران، گلایه‌های مردم شهر همدان هم شروع می‌شود و به آب‌گرفتگی و وضعیت نابه‌هنجار خیابانها در روزهای بارانی و جوی های آبی که توان حجم زیاد و البته حرکت خروشان آب را ندارند، اعتراض دارند.

با این وجود در چنین مواردی وقتی سخنان مسئولان را می‌شنویم همه چیز امن و امان است و مشکل چندانی در شهر وجود ندارد؛ چه بسا با تلاش هایی که صورت گرفته عمق آبهای سطحی و جریان یافته در سطح خیابانها کمتر شده و به هر شکلی و خارج یا داخل مسیر به بیرون از شهر هدایت می شوند.

به گفته مردم شهر و آنچه می توان با چشم دید، برخی خیابان های شهر به هنگام بارندگی به مسیری برای انتقال آب های روان تبدیل شده و بدین ترتیب مرز بین جوی آب، پیاده رو و خیابان گم می شود؛ هرچند به گفته مسئولین آب‌های جریان یافته به سمت خروجی شهر، آسیبی که باید را به ملزومات و امکانات شهری و منازل مسکونی نمی زنند اما زحمتی که مردم برای عبور از خیابانها که به رودخانه های موقتی تبدیل شدند، متحمل می شوند و مشکلاتی که در پس آب گرفتگی معابر رخ نمایی می کند، خود جای تأمل دارد و به هرشکل مردم شهر انتظار دارند که شیرینی باران به تلخی مشکلات و دردسرهای ناشی از سوء تدبیر ختم نشود.

مردمان قدیمی همدان بر این عقیده اند که انسداد رودخانه ها و گم شدن رد آنها در زیر خیابان های شلوغ و آپارتمان‌های شهر، تأثیر قابل توجهی در حال و روز خیابانها و کوچه های شهر همدان در روزهای بارانی دارد؛ رودخانه هایی که هم مسیری برای انتقال آب و فاضلاب به خارج از شهر بوده و هم راه نجاتی برای روزهای بارانی و مانعی برای سیلاب و تبدیل شدن خیابان ها به رودخانه ها.

راه چاره آب گرفتگی معابر در همدان دفن شد!

هادی گروسین محقق و پژوهشگر همدانی و نویسنده کتاب «آبنامه» یا «فرهنگ آب» در گفتگو با خبرنگار "همدان نیوز"، می گوید: همدان از جمله شهرهایی است که در گذشته نیز به هیچ عنوان سیل خیز نبوده و علت آن وجود رودخانه هایی است که تعدادی از آنها مسدود شده اند.

او به وجود رودخانه های این شهر در دهه‌ها و سده‌های اخیر اشاره می‌کند  و می‌افزاید: در گذشته رودخانه ای از سمت عباس آباد به میدان شریعتی و سپس خیابان پاسداران در جریان بود و از طرفی رودخانه دیوین و رودخانه مرادبیگ نیز آب را از محدوده شهر عبور می دادند؛ جوی های بزرگی نیز در منطقه سیلو در همدان وجود داشت که مسیری مناسب برای انتقال آب به شمار می رفت.

گروسین در این رابطه ادامه می دهد: رودخانه ای نیز از سمت روستای تفریجان در جریان بود و تمام بارش های همدان از طریق این رودخانه ها به سمت رود قره چای و سپس دریاچه ساوه هدایت می شد اما حالا این رودخانه ها مسدود شده و اثری از آنها دیده نمی‌شود و در نهایت جاری شدن آب در خیابانها به هنگام بارندگی را به دنبال دارد.

آسیب آب‌های سطحی به مردم پایین شهر می‌رسد

وی معتقد است که آسیب جریان یافتن آب‌های سطحی پس از بارندگی به مردم مناطق قسمت پایین شهر می‌رسد چراکه ساختمان ها و واحدهای مسکونی این مناطق از استحکام کافی برخوردار نیستند و سیلاب به آنها آسیب وارد خواهد کرد.

این محقق همدانی می‌گوید: تا جایی که در یاد دارم هیچ گاه همدان شاهد سیل نبوده است، در روزهایی که میزان بارندگی شدید بود رودخانه ها پر از آب می شد اما خیابانها از آب های سطحی در امان بودند و آبگرفتگی معابر به وجود نمی آمد.

گروسین یکی از راهکارهای رفع مشکل آب گرفتگی معابر را ایجاد مسیری برای انتقال آب به رودخانه ها می داند و از مسئولان شهر می خواهد که در این خصوص چاره اندیشی کنند.

او در ادامه سخنان خود می گوید که نمی‌توان رودخانه ها را نیز بدون پوشش رها کرد و پوشاندن سطح آنها در نوع خود اقدام خوبی بوده چراکه از متساعد شدن بوی ناخوشایند و ورود حیوانات موذی به کوچه و خیابان‌ها جلوگیری می‌کند اما به هر شکل باید مسیری ایجاد کرد که با هدایت آب‌های روان به سمت رودخانه های پنهان شده در شهر، خیابانها را با مشکل آب گرفتگی مواجه نکند و رفع این مشکل به کارشناسی نیاز دارد.

جمع‌آوری آب‌های سطحی وظیفه شرکت آب و فاضلاب نیست

معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار "همدان نیوز"، به این موضوه اشاره می کند که جمع آوری آب های سطحی و رفع آب گرفتگی در مواقع بارندگی از وظایف این نهاد نیست و شرکت آب و فاضلاب وظیفه جمع آوری فاضلاب مشترکین بخش های مختلف و انتقال آن به سمت تصفیه خانه و تولید پساب است.

حمیدرضا نیکداد می گوید: تعداد زیادی منهول‌ در شبکه آب و فاضلاب شهر همدان وجود دارد که بنابر بر تغییر قطر شبکه، تعداد منهول ها نیز افزایش می یابد. ما زمانی می توانیم بگوییم که شبکه فاضلاب و منهول ها با مشکل روبه رو هستند که در شرایط عادی نیز دچار فرسودگی باشند اما اینگونه نیست. در زمان بارندگی در برخی موارد آب به منهول ها منتقل شده و به دلیل حجم بالای آب و تکمیل شدن ظرفیت لوله ها، آب به خانه ها نفوذ می کند که این اتفاق ارتباطی به شبکه فاضلاب ندارد و ناشی از آبگرفتگی معابر و حجم زیاد آب های سطحی است.

با رها کردن زباله در مهنول‌ها به شبکه فاضلاب شهر آسیب نزنید

او ادامه می‌دهد: در مواردی شاهد این هستیم که در برخی مناطق، افراد زباله‌هایی را داخل منهول‌ها می‌اندازند که مشکلاتی را ایجاد می‌کند، هرچند منهول‌ها در طول مدت مشخص و به طور دائمی شستشو می شوند اما از مردم انتظار می رود که با زباله انداختن به داخل منهول‌ها، به شبکه فاضلاب آسیب وارد نکنند.

مدیرکل مدیریت بحران استان همدان نیز در پاسخ به پرسش خبرنگار "همدان نیوز" در خصوص راهکارهای جلوگیری از آب گرفتگی معابر در هنگام بارندگی، می گوید: برای رفع این مشکل هم مردم وهم مسئولین شهری باید همکاری لازم را داشته باشند به گونه ای که مردم از رهاسازی زباله ها در نهرها، جوی ها و رودخانه ها جلوگیری کرده و هم نهادهای مسئول نسبت پاکسازی نهرها از زباله اقدام کنند.

علیمردان طالبیان معتقد است که آب گرفتی سطح معابر در شهر همدان ناشی از انسداد جوی ها و نهرها بوده است و باید در این خصوص مردم و مدیریت شهری همراهی لازم را داشته باشند.

جلوگیری از تجاوز به حریم رودخانه‌ها در همدان

او یکی دیگر از راهکارهای جلوگیری از آب گرفتگی معابر را ممانعت از تجاوز به حریم رودخانه ها و نهرها در سطح شهر می داند و می گوید: تصرف رودخانه ها از سوی برخی افراد و انسداد آن یکی از دلایل ایجاد زمینه برای جریان یافتن آب های روان در شهر است که بر اساس قوانین جدید با متصرفان برخورد و از تجاوز به حریم رودخانه ها جلوگیری خواهد شد.

طالبیان ادامه می‌دهد: آب گرفتگی به شدت بارندگی بستگی دارد و در مواردی که بارندگی در مدت کم و شدت زیاد به ویژه در فصل بهار اتفاق می افتد، به دلیل عدم طراحی مناسب دهانه جوی ها است که به طور معمول پس از کاهش شدت بارندگی به سرعت تخلیه می شود و میزان آب های روان به اندازه ای نیست که بتوان گفت خیابانها به رودخانه تبدیل شده اند.

گره‌های شبکه جمع آوری آب‌های سطحی باز شود

وی تأکید می کند: نقاط گره دار در شبکه جمع آوری آب های سطحی، کانالها و جوی ها به هنگام بارندگی و وقوع مشکلات باید شناسایی و برطرف شود تا در بارندگی های بعدی شاهد آب گرفتگی معابر نباشیم.

مدیرکل مدیریت بحران استان همدان معتقد است که شهرداری همدان در طول سالهای گذشته عملکرد بهتری داشته به طوریکه در هفت یا هشت سال پیش با 20 تا 30 میلی متر بارندگی، تعداد زیادی از معابر دچار آب گرفتگی می شدند اما در حال حاضر تعداد مناطقی که با مشکل روبه رو می شوند، به مراتب کمتر است هرچند باید در این زمینه بیشتر تلاش شود.

طالبیان در ادامه بیان می کند: برنامه ریزی بلندمدت برای جلوگیری از مشکلات ناشی از آب گرفتگی معابر در سه بخش انجام شده که اولین برنامه، آموزش عمومی و تخصصی مردم و متخصصین، دومین برنامه تعبیه کانال در مناطق بالادست برای هدایت آب به رودخانه ها و سومین برنامه اصلاح هندسی جوی ها و تعریض آنها است.

او پیگیری آزادسازی حریم رودخانه‌ها را یکی از برنامه های دولت برای جلوگیری از مشکلاتی از این قبیل عنوان می کند و می گوید: قوه قضاییه نیز در این زمینه همکاری خوبی دارد و در برخی مناطق شهر نسبت به آزادسازی حریم رودخانه ها اقدام شده است.

مشکل چندانی در جمع آوری آب‌های سطحی همدان وجود ندارد

معاون خدمات شهری شهرداری همدان نیز در گفتگو با خبرنگار "همدان نیوز"، به برنامه شهرداری در جمع آوری آب های سطحی اشاره می کند و اجرای این طرح از سوی پیمانکاران در سالهای گذشته را از برنامه های شهرداری همدان می داند.

مجید درویشی می‌افزاید: بنابر پیشنهاد پیمانکار طرح برای اجرای پروژه جمع آوری آب های سطحی، هر ساله اعتباراتی از سوی شهرداری برای این طرح اختصاص داده می شود تا بتوان آب های سطحی که برای مردم مشکل ساز بوده ساماندهی و جمع آوری کند که خوشبختانه در دو سال اخیر مشکلات کمتری در زمینه آب گرفتگی معابر به هنگام بارندگی را نسبت به گذشته شاهد هستیم.

او اضافه می کند: هنوز در این خصوص مشکلاتی وجود دارد و در برخی موارد آب گرفتگی مشاهده می شود به طوریکه به هنگام بارش های سیل آسا و تند، حجم آب ظرفیت جوی های را تکمیل می کند و در سطح معابر جاری می شود اما با وجود حجم بالای آب، کمترین آسیب و مشکل را به دنبال دارد.

هنگام باران‌های سیل‌آسا، جریان آب در سطح معابر طبیعی است

معاون خدمات شهری شهرداری همدان می گوید: با توجه به ساماندهی های صورت گرفته، آب های سطحی مسیر خود را یافته اند و با کمترین مشکلات به سمت خارج از شهر هدایت می شوند. در سطح معابر شهر همدان در هنگام بارندگی های عادی مشکلی ایجاد نمی شود اما هنگام باران های سیل آسا، حتی بام منازل نیز از آب انباشته می‌شود و معابر نیز دچار چنین وضعیت می شوند و آب های روان  به دلیل حجم بالا از مسیر جوی ها خارج شده و تا زمانی که مسیر خود را پیدا کند، در سطح معابر جاری می شود که چنین اتفاقی طبیعی است.

وی در ادامه خبر از احداث کانال انتقال آب به رودخانه در منطقه حصار حاج شمسعلی شهر همدان در آینده نزدیکی می دهد و معتقد است که احداث این کانال به رفع مشکلات مردم این منطقه کمک خواهد کرد.

درویشی اضافه می کند: در شهر همدان مانعی انحرافی برای جلوگیری از ورود آب به رودخانه ها وجود نداشته اما در صورت مشاهده ایجاد موانع برخوردهای لازم انجام خواهد شد.

حال از توضیحاتی که از زبان مدیران استان و شهر همدان مطرح شد، چنین بر می آید که مردم نیز در آب گرفتگی معابر سهیم هستند و زباله هایی که در مسیر رودخانه ها رها می کنند، آنها را در روزهای بارانی به زحمت می اندازد.

از طرفی دیگر متجاوزان به حریم رودخانه ها چه در گذشته و چه در زمان حال، زمینه را برای جریان خروشان آب در کوچه ها و خیابان های این شهر فراهم کرده اند و حجم بالای آب از منهول ها تجاوز کرده و سر از خانه های مردم در می آورد.

جوی های آب نیز توانایی کافی را برای تحمل حجم بالای آب در مواقع بحرانی را ندارد و در سالهای نه چندان دور نسبت به تعریض و اصلاح آنها اقدام خواهد شد.

با این وجود هنوز هم باید در روزهای بارانی به دنبال راه چاره و نقطه ای برای عبور از خیابان و در امان ماندن از حجم بالای آب در سطح معابر، گشت.

گزارش: فرشته اکبری